صرواح

صرواح به کسر صاد، نام سه مکان باستانی در کشور یمن است. اما مهم ترین آن ها شهر «صِرواح خولان العالیة» است.
«شهر صرواح» یکی از شهرهای باستانی یمن قدیم یعنی ( یمن خوشبخت ) به عربی «الیمن السعید» است. این شهر تاریخی در ۱۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهر صنعا پایتخت یمن واقع شده است. مورخ یمنی «احمد شرف الدین» در کتاب خود «اَلیَمَن وَالحَضَارَة» می نویسد: صرواح یکی از پایتخت های مملکت سبا بوده است، قبل از این که شهر مأرب به عنوان پایتخت برگزیده شود. و همچنین صرواح قرن ها یکی از مهم ترین شهرهای مملکت قطبان و سبأ بوده است. بسیاری از ملوک سبا در این شهر بناهای تاریخی و معبدهای گوناگون بنا نهاده اند که آثار برخی از آن ها هنوز باقی مانده است.
ذکر نام صرواح در اشعار بسیاری از شاعران عرب آمده است، شعرای زیادی در وصف این شهر باستانی سروده اند، بارزترین آنان: ابو محمد الحسن الهَمَدانی متوفی در قرن دهم میلادی، علقمة بن ذی جدن الخولانی و عامر بن احمد بن یزید القیسی و دیگر شاعران بنی خولان و غیره. علقمة الخولانی چنین می سراید:
مورخ احمد شرف الدین می افزاید: صرواح الآن روستای کوچکی بیش نیست که در وسط وادی صرواح قرار دارد، و از توابع مالکیت قبیلهٔ جُهَم است. این روستا در نزدیکی آثار سدی بزرگ که از دوران سبئیون برجای مانده است بنا شده است. سد مذکور در منطقهٔ ( البناء ) واقع است، باستان شناسان تاریخ بنای سد را قرن نهم قبل از میلاد برآورد کرده اند. این شهر در استان مأرب واقع شده است.
• القصر ، روستایی تاریخی و حصاربند، دیوار حصار آن از سنگهای سیاه کبریتی ساخته شده است و دارای چند قبر و یک چهارطاقی، و آثار ویرانهٔ معبدی در ضلع جنوبی روستا به چشم می خورد.
• الخریبة ، آثار قصری بسیار بزرگ، و معبد «المفة» یکی از معابد مشهور ملوک ذو ریدان وسبا، در این روستا واقع است. باقی ماندهٔ ستون های این معبد سر بر ابرها می ساید.
ارتفاع بعضی از ستون ها مابین ۷ تا ۸ متر می باشد، بر روی این ستون ها نام های بعضی از ملوک سبا کنده کاری شده است مانند؛ «یدع ال ذراع بن سمهل» مکرب دوم سبا ( ۸۲۰ _ ۸۰۰ ) قبل از میلاد، و «ملک وتار المکرب» ( ۵۴۰ - ۵۳۰ ) قبل از میلاد. و ( کرب ال وتار بن الکرب ذمار ( ۶۲۰ - ۶۰۰ ) قبل از میلاد.