صدر

[ویکی الکتاب] معنی سِدْرٍ: درخت سدر
معنی مِحْرَابَ: محراب (محراب مسجد را بقول بعضی از این جهت محراب خواندهاند که آنجا جای حرب و ستیز نمودن با دشمن و با هوای نفس است و بعض دیگر گفتهاند : بدین جهت محراب خوانده شده که انسان جا دارد که در آنجا حریب یعنی بریده از کارهای دنیا و پراکندگی خاطر باشد . بعضی دیگ...
تکرار در قرآن: ۴۶(بار)
سینه. . جمع آن صدور است نحو . خدا به آنچه در سینه‏ها است دانااست . قعل صدر چون با «عن» متعدی شود معنای رجوع می‏دهد «صَدَرَ عَنِ الْمَکانِ» یعنی از مکان برگشن. و چون با «من» متعدی شود به معنی بروز و ظهور باشد «صَدَرَ مِنْهُ الْاَمْرُ» یعنی این کار از او بروز کرد. ایضاً به معنی حدوث و حصول آید «صَدَرَ الْاَمْرُ صُدُوراً» یعنی کار حادث شد. و نیز صدر به معنی رجوع و ارجاع (لازم متعدی) آمده است (اقرب). . «یصدر» در قرآن‏ها به ضم (ی) و کسر (د) نوشته شده ولی به فتح (ی) و ضمّ (د) از باب نصر ینصر نی خوانده‏اند . بنابر اول معنای آن چنین است: گفتند ما گوسفندان خود را آب نمی‏دهیم تا چوپان‏ها مواشی خود را از آب بر گردانند. پدر ما پیری بزرگ است. و بنابر دوم این است... تا چوپان‏ها از آب بر گردند. . ممکن است «یصدر» به معنی حدوث باشد یعنی آن روز مردم به طور پراکنده و متفرق حادث و ظاهر می‏شود. شاید به معنی بروز باشد یعنی «یَصْدُرُ النّاسُ مِنَ الْاَرْضِ اَشْتاتاً» چنانکه در آیه دیگر آمده . و نیز آمده . در «شتت» گفتیم: ظاهراً مراد از اشتات متفرق و بی نظم بودن است چنانکه فرموده . حدوث. بروز نزدیک به هم اند . آیاتی هست درباره سعه صدر تنگی آن و اینکه خدا شرح صدر عطا می‏کند و سینه را تنگ می‏گرداند. نظیر . ایضاً . و مثل . مراد از صدر در این آیات چیست؟ آیا سینه است یا قلب و به اعتبار حال و محل قلب را صدر خوانده است؟ به نظر می‏آید: منظور سعه و ضیق قلب است و به اعتبارآن که قلب در سینهاست صدر گفته شده و اینکه بعضی‏ها قلب را به معنی نفس گرفته‏اند به دلیل اینکه درک و فهم و غیره مال نفس است نه قلب در «قلب» شرح داده خواهد شد. در بعضی آیات افعالی نسبت داده شده نظیر ، ، . از این قبیل است آیاتیکه درباره شفای صدور، کینه صدور، محتویات صدور، وسوسه صدور اند مثل ، ، ، به نظر من مراد از همه آنها قلوب است و به اعتبار حال و محل صدور به کار رفته است واللّه اعلم.

[ویکی فقه] صدر (ابهام زدایی). صدر ممکن است اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل بوده و یا در معانی ذیل به کار رفته باشد: معانیصدر، به معنای قفسه سینه و جمع آن صدور اعلام و اشخاص• امام موسی صدر، عالم، متفکر، سیاستمدار و رهبر شیعیان لبنان در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی• آیت الله سیدمحمدباقر صدر، یکی از بزرگترین اندیشمندان مسلمان ـ و به تعبیر امام خمینی: «مغز متفّکر اسلامی» ـ در تاریخ اسلام به ویژه در قرن چهاردهم هجری• سیدحسن صدر، فقیه، اصولی، محدث و از مراجع تقلید شیعه، مشهور به محدث کاظمینی• سیدصدرالدین صدر عاملی، از فقهای نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری• سیدرضا صدر، فرزند سیدصدرالدین صدر از مراجع سه گانه قم از علمای معاصر شیعه و برادر سید موسی صدر• سیداسماعیل صدر، از علمای شیعه در قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری• بنت الهدی صدر، معروف به بنت الهدی و شهیده صدر، از زنان نویسنده و فعال فرهنگی-سیاسی عراق و خواهر سیدمحمدباقر صدر
...

[ویکی شیعه] صدر (ابهام زدایی). صدر می‏ تواند به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:

[ویکی فقه] صدر (قرآن).
...

صدر (چالدران). صدر یک منطقهٔ مسکونی در ایران است که در دهستان چالدران جنوبی واقع شده است. [ ۱] براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵، صدر ۱۳۱ نفر جمعیت دارد. [ ۲]

از القاب و مناصب حکومتی. این لقب از قرن سوم و چهارم هجری به بعد رایج بوده و به تنهایی (صدر) و یا با ترکیب کلمات عربی یا فارسی، مصطلح گردیده و تا اواخر قرن چهاردهم هجری رواج داشته است مانند: صدرالاشرف، صدرالدین، صدرالممالک، صدر خاصه، صدرالصدور در دوران حکومت ممالیک مصر (۶۵۰ـ۹۲۲ق)، «صدر»، به عنوان لقب اساسی در نامه نگاری ها به کار می رفت. در آن ایام به بازرگانان مشهور و بزرگ منصبان در پیشه ها و صنعت های بزرگ این لقب داده می شد. مانند صدرالحکما (رئیس پزشکان و جراحان). این منصب نزد پادشاهان هند نیز به چشم می خورد. اما اوج کاربرد آن در دولت صفویان دیده می شود. صدر در این دوره از مهم ترین مقامات مذهبی بود. این عنوان در طول دوران صفوی دچار دگرگونی گردید و به دو مقام «صدر عامه» و «صدر خاصه» تقسیم شد. وظیفه اجرایی «صدر خاصه» تعیین حاکم شرع، مباشرین اوقاف و رسیدگی به امور سادات، علما و شیخ الاسلام ها بود.

صدر (عروض). (در لغت به معنی بالا) اصطلاحی در عروض. رکن اولِ نخستین مصراع بیت؛ مانند کلمۀ «پروانه» در این بیت: پروانه بال و پر زد و در دام خویش خفت/پایان شامِ پیلۀ ابریشم است این (هوشنگ ابتهاج (سایه))