صبر در تهجد

[ویکی فقه] صبر در تهجد (قرآن). تهجد و شب زنده داری، دشوار و مقتضی صبر و شکیبایی می باشد.
والذین یبیتون لربهم سجدا وقیـمـا(کسانی که شبانگاه برای پروردگارشان سجده و قیام می کنند؛) اولـئک یجزون الغرفة بما صبروا ویلقون فیها تحیة وسلـمـا.((آری،) آنها هستند که درجات عالی بهشت در برابر شکیباییشان به آنان پاداش داده می شود؛ و در آن، با تحیّت و سلام روبه رو می شوند.) مراد از" صبر"، صبر بر طاعت خدا و بر ترک معصیت او است و این دو قسم صبر همان است که در آیات سابق نیز ذکر شده بود و لیکن این دو صبر عادتا جدای از صبر قسم سوم، یعنی صبر در هنگام شدائد و مصائب نیست و قهرا کسی که بر طاعت خدا و بر ترک معصیت او صبر می کند ممکن نیست در هنگام شدائد صبر نکند.
صبر ضامن طاعات
مقام عالی عباد الرحمن به خاطر این است که در راه خدا صبر و استقامت به خرج دادند، ممکن است چنین تصور شود که این وصف دیگری از اوصاف آنان است، ولی در حقیقت این وصف تازه ای نیست بلکه ضامن اجرای تمام اوصاف گذشته است، مگر بندگی پروردگار، مبارزه با طغیان شهوات، ترک شهادت زور، قبول تواضع و فروتنی، و غیر این صفات بدون صبر و استقامت، امکان پذیر است؟ این بیان انسان را به یاد حدیث معروف امیر مؤمنان علی ع می اندازد که می فرماید: و الصبر من الایمان کالراس من الجسد: " صبر و استقامت نسبت به ایمان همچون سر است نسبت به تن" که بقای تن با بقای سر است چرا که مقام فرماندهی تمام اعضاء در مغز انسان قرار دارد. بنا بر این صبر در اینجا مفهوم وسیعی دارد که شکیبایی و استقامت در برابر مشکلات راه اطاعت پروردگار و جهاد و مبارزه با هوسهای سرکش و ایستادگی در مقابل عوامل گناه همه در آن جمع است و اگر در بعضی از اخبار تنها به فقر و محرومیت مالی تفسیر شده مسلما از قبیل بیان مصداق است.
صبر در عبادت
یکی از اقسام صبر، صبر در عبادت است. اهمیت ویژه به واجبات و مستحبات، نشانۀ صبوری در عبادات است. کسب توفیق حضور قلب در عبادات، وابسته به رعایت آداب ظاهری و باطنی عبادات است و بدون خضوع و خشوع، حضور قلب حاصل نمی گردد. کسی که بنا دارد در عبادات خود خاضع و خاشع باشد، باید صبور باشد. عبادتی که با عجله و در حال سبک سری انجام شود، نه خضوع دارد و نه خشوع. چنین عبادتی مقبول درگاه پروردگار عالم نیست و به سوی بنده برگردانده می شود.حضور قلب در نماز و توجه به ارکان و معانی این عبادت با فضیلت نیز، از صبر نمازگزار سرچشمه می گیرد. نماز، سلوک صابران است و سالک باید به نماز واقعی دست یابد. یعنی نماز او به فرصتی برای گفتگو و مکالمه با خدای سبحان تبدیل شود. و این گفتگو کم کم حالت معاشقه به خود بگیرد. یعنی وقتی حمد و سوره می خواند، دریابد که حق تعالی با زبان او در حال گفتگو با او است. و در هنگام ادای اذکار رکوع، سجده، قیام و قعود، توجه داشته باشد که در حال مکالمه با پروردگار خویش است. به عبارت روشن تر خود را در محضر خدای خودش بیابد و صبورانه به معاشقه با او ادامه دهد.نماز شب، عبادتی بزرگ و فضیلتی بی همتا است و اهتمام به آن، محتاج صبر و استقامت است. اگر کسی صبور نباشد، نمی تواند عبادت و نماز نیمه شب را به خواب و استراحت ترجیح دهد. کسی می تواند ادعا کند در به جا آوردن عبادات صابر است که انجام اعمال عبادی را به هر کار دیگری مقدم بدارد. هنگام نماز، همۀ امور زندگی خود را فدای نماز اول وقت و نماز جماعت کند، در ماه مبارک رمضان برنامۀ زندگی خود را به گونه ای تنظیم کند که به روزه و عبادت او لطمه وارد نشود، هنگام استطاعت، به انجام فریضۀ حج اهتمام ورزد و امر به معروف و نهی از منکر را از امور واجب و مهم زندگی خود بر شمرد. افرادی که در پرداخت دیون شرعی خصوصا خمس و زکات کوتاهی می کنند، صبر در عبادت ندارند. اگر مردم باور داشته باشند که باید خمس اموال خود را پرداخت کنند و صبورانه «حق الله» و «حق الناس» را از دارایی خود جدا کنند و به اهل آن بپردازند، بسیاری از معضلات اقتصادی حل خواهد شد.صبوری در عبادات موجب می شود بنده همۀ اعمال خود را خالصانه برای رضای خداوند متعال انجام دهد. در این صورت خدای سبحان نیز به یاری او می شتابد، توفیق حرکت به سوی خودش را به چنین بنده ای عطا می فرماید و دعای او را مستجاب می نماید. آن چنان که می فرماید:«و کان حقا علینا نصر المؤمنین» «و کذلک ننجی المؤمنین»
صبر در زندگی ائمه علیه السّلام
...