شیخ خلیفه مازندرانی

[ویکی شیعه] شیخ خلیفه مازندرانی (متوفای ۷۳۶ ه) از عالمان شیعه و مبارزان سیاسی ایران. شیخ حسن جوری از مریدان وی بوده و به این سبب شیخ خلیفه رهبر فکری جنبش سربداران در نیمه اول قرن هشتم هجری در بیهق (سبزوار) محسوب می شود. شیخ خلیفه مدتی مرید شیخ بالوی از زاهدان نامدار آن دوران بود و زمانی نیز ملازم شیخ علاءالدوله سمنانی گردید. وی زمانی نیز به خراسان هجرت کرد و پس از درک محضر خواجه غیاث الدین حموی و عدم اقناع روحیه اش به سبزوار رفته و در مسجدی نشست و به وعظ و ارشاد مردم مشغول گردید. منابع تاریخی ستایش‎هایی از تقوای شیخ خلیفه دارند که موجب نفوذ معنوی وی در میان مردم بود. ورود شیخ خلیفه به مسائل اجتماعی و سیاسی و بیان نظرات ظلم‎ستیز وی و گسترش نفوذ کلامش در میان مردم موجب گردید که برخی بزرگان و حکام خراسان، وی را به قتل برسانند.
شیخ خلیفه از اهالی مازندران است که منابع تاریخی از شهرت وی به تقوا و پاکیزگی سخن گفته اند. از تولد، نسب و دوران کودکی اش اطلاعاتی در دست نیست. در جوانی به تحصیل علوم دینی رایج زمان پرداخت، قرآن را حفظ کرد و در علم تجوید و ترتیل قرآن تبحر یافت. شیخ در مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روحیه ای جستجوگر داشت و علومی که مطالعه کرده بود، موجب اقناعش نشد و در نهایت ترک تحصیل کرد.
ظلم فرمانروایان مغول و دست نشانده های ستمگر آنان در مازندران و فقر عمومی مردم، شیخ خلیفه را به بررسی، علت یابی و تحقیق درباره مسایل روز جامعه خود و در نتیجه چاره جویی از استادان و متفکران زمان خود ترغیب نمود.