شکل چهارم مختلطات

[ویکی فقه] شکل چهارم مختلطات، به معنای قیاس مرکب از قضایای موجهه و به هیئت شکل چهارم است.
انتاج اَشکال اربعه مشروط به شرایطی است که برخی از آنها مشترک میان همه اَشکال است که از آنها تحت عنوان «شرایط عمومی اشکال» یاد می شود و برخی دیگر، شرایط اختصاصی اند که نسبت به هر شکل متفاوت از شکل دیگرند. از سوی دیگر، این شرایط به لحاظ کمّ، کیف و جهت، به شرایط کمّی، کیفی و جهتی تقسیم می شوند. شرایط جهتی به اَشکال مختلطات اختصاص دارند که قضایای تشکیل دهنده قیاس در آن اَشکال، از نوع قضایای موجّهه اند و اما شرایط کمِّی و کیفی، بین اَشکال مختلطات و مطلقات مشترک اند.
شرایط انتاج شکل چهارم
شرایط انتاج شکل چهارم مختلطات، به لحاظ کمّ و کیف، با شکل چهارم مطلقات فرقی ندارد، اما شرایط انتاج این شکل به لحاظ جهت متفاوت است.
← شرایط کمّی و کیفی
تعداد شکل های قیاس مختلط، مانند اَشکال مطلقات چهارتاست. و معیار اول، دوم، سوم و یا چهارم بودن هر شکل نیز دقیقاً مثل مطلقات است؛ یعنی تابع جایگاه حد وسط در موضوع و محمول یا مقدم و تالی است، ولی ضروب آنها بیشتر ازضروب اشکال مطلقات است، با این بیان که هر یک از دو مقدمه قیاس، ممکن است به یکی از اصناف جهات (مرکب یا بسیط) موجه شود؛ پس برای هر ضربی از شکلی به تعداد حاصل ضرب اقسام موجهات در خودش اختلاط متصور است. اگر تعداد قضایای موجهه اعم از بسیطه و مرکبه را سیزده قسم به حساب آوریم، حاصل ضرب ۱۳ در ۱۳، ۱۶۹ صورت می شود. شکل چهارم به حسب جهت، پنج شرط دارد و ضروبی که دارای شرایط جهتی این شکل باشند، منتج، و ضروب فاقد شرایط، عقیم و غیر منتج اند.
ضروب منتج شکل چهارم
...