شهرستان جرقویه

شهرستان جرقویه یکی از شهرستان های استان اصفهان ایران است. مرکز این شهرستان، شهر نیک آباد است.
این شهرستان در تاریخ ۲۷ تیر ۱۴۰۰ از شهرستان اصفهان جدا شد و مستقل گردید. [ ۲]
شهرستان جرقویه از شمال با شهرستان های ورزنه و هرند، از شمال غربی با شهرستان اصفهان و دهستان براآن جنوبی، از غرب با شهرستان شهرضا، از جنوب با شهرستان آباده استان فارس و از شرق با شهرستان های اردکان و میبد استان یزد و از شمال شرقی با تالاب گاوخونی و از جنوب شرقی با شهرستان ابرکوه و از جنوب غربی با ایزدخواست استان فارس همسایه است. منطقه جرقویه با پهناوری نزدیک به ۶۴۵۰ کیلومترمربع است که نزدیک ترین روستای این منطقه به اصفهان روستای قارنه به فاصله ۵۴ کیلومتر و دورترین روستای این منطقه به اصفهان روستای حارث آباد به فاصله ۱۶۸ کیلومتر است.
شهرستان جرقویه دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۴ شهر به شرح زیر است:
سیر نام این منطقه در زمان: گرکویه، گرکوا، گرگوِیه، گبرگوِیه، جِرکوه، جِرقوه، جرقویه
دربارهٔ نامگذاری این منطقه سه دیدگاه وجود دارد:
• جِرقویه که عربی شده جِرکویه است. جِر در گویش مردم منطقه به معنی زیر و پایین و چون بیشتر مناطق مسکونی در این منطقه در دامنه کوه واقع گردیده است جِرکوه نامیده اند.
• با خشک شدن دریای مرکزی ایران این منطقه که سرزمینی آباد و خرم بوده و از نشانه های آن در روزگار کنونی وجود جنگل های قیچ و تاغ و گز ( درخت ) و درختان بادام و انجیر و پسته کوهی است؛ از پوشش گیاهی تهی شده و در زمان ساسانی به گرکویه ( کوه لخت ) معروف می شود.
• گویش مردم این منطقه همان گویش گرکویه ای است که از شاخه گویش های مرکزی ایران و بازمانده زبان پارسی باستان، اوستایی و پهلوی ساسانی است. به همین سبب این سرزمین را گرکویه یعنی جایگاه ستایش نیایش و سرود نامیده اند؛ چراکه گر در زبان اوستایی به چم ستایش ونیایش و سرود است و کوی پسوند جایگاه که با گذشت زمان به جرقویه تغییر یافته است. [ ۳]
روستاهای مالواجرد ، رامشه ، مبارکه ، احمدآباد ، اسفنداران ، حارث آباد ، فیض آباد ، اسدآباد ، یخچال ( الله آباد ) ، خارا ، دستجرد ، کمال آباد ، مزرعه عرب ، حیدرآباد ، قارنه ، حسین آباد ، گنج آباد ، سیان ، سعادت آباد ، آذرخواران ، پیکان به علاوه ی شهرهای نیک آباد ، نصرآباد ، حسن آباد ، محمد آباد در شهرستان جرقویه واقع شده اند.