شهر بدون خودرو

شهر بدون خودرو یا شهر عاری از خودرو، یک مرکز جمعیتی است که در آن رفت و آمد شهروندان در منطقه شهری عمدتاً با استفاده از حمل ونقل عمومی، پیاده روی یا دوچرخه سواری صورت می گیرد. مناطقی که در آن تردد وسایل نقلیه موتوری یا خودرویی ممنوع است، ممکن است با نام های مختلفی چون پیاده راه یا پیاده گذر نام گذاری شوند.
وابستگی به خودرو و استفاده از آن برای رفت و آمد، برای جامعه پیامدها و هزینه های بسیاری دارد. در نتیجه طراحان شهری برای برون رفت از مشکلات مربوط به راهبندان، ایجاد مزایای زیست محیطی و بهبود کیفیت زندگی، مدل های مختلفی از شهرهای بدون خودرو را پیشنهاد کرده اند. در حال حاضر در آسیا، اروپا و آفریقا، بسیاری از شهرها به دلیل این که پیش از پیدایش خودرو ساخته شده اند، مناطق بدون خودرو دارند و در بسیاری از شهرهای در حال توسعه جهان نیز برای نوسازی زیرساخت های شهری از این مدل ها استفاده می شود. [ ۱] [ ۲]
شهرهای بدون خودرو، بسته به موقعیت جغرافیایی شان، ویژگی های خاص خود را دارند. به طور کلی این شهرها دارای یک پهنه یا منطقه هسته ای مسکونی و یک پهنه پیرامونی مبتنی بر خدمات خواهند بود و شبکه های حمل ونقلی ویژه عابران پیاده و دوچرخه سواران نیز در آنان ساخته خواهد شد. در چنین شهرهایی، پارکینگ خودروها از داخل شهر، به منطقه های پیرامونی منتقل می شوند و می توان کاربری پارکینگ های داخل شهری و سایر فضاهای مربوط به خودروها را تغییر داد.
انگیزه های زیادی در میان طراحان شهری و عموم مردم برای ساخت یا گذار به یک شهر بدون خودرو وجود دارد. این مدل از شهرها طرفداران بسیاری در بعضی از جنبش های اجتماعی همچون جنبش بدون خودرو پیدا کرده و تبدیل به یک موضوع درخور توجه در سیاست شده است. علاوه بر پیامدهای مثبت زیست محیطی، شهرهای بدون خودرو عموماً دارای پیامدهای مثبت و کلی اقتصادی، سیاسی و فردی نیز خواهند بود.
برخی از منتقدان شهرهای بدون خودرو باور دارند که ممکن است شهرهای بدون خودرو از نظر اقتصادی تنها به نفع شهروندانی باشد که در مراکز شهرها مستقر هستند و بنابراین این نوع سیاست و مدل شهری ممکن است دسترسی شهروندان ساکنِ حاشیه و حومه شهرها را به مرکز شهر کمتر کند و منجر به ایجاد نابرابری از نوعی دیگر شود. با این حال، در ادبیات علمی دانشگاهی، بسیاری از طراحان و معماران شهری از سیاست های تشویقی برای شهرهای بدون خودرو حمایت کرده اند.