[ویکی فقه] اِبْن اَزْرَق، شمس الدین ابوعبدالله محمدبن علی بن محمد اصبحی اندلسی مالکی (۸۳۲ -۸۹۶ق /۱۴۲۸-۱۴۹۰م)، فقیه ، قاضی ، ادیب ، صاحب نظر در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی می باشد.
ظاهراً نخستین کسی که زندگی وی را با تفصیل بیش تر نگاشته است، عبدالرحمان سخاوی (د ۹۰۲ق /۱۴۹۷م) است که معاصر ابن ازرق است. پژوهشگران بعدی عمدتاً در نقل زندگی و احوال او از نوشته سخاوی سود جسته اند. گویا شهرت او به ابن ازرق به سبب صفتی جسمانی بوده که در خانواده وی وجود داشته، و وی ارتباطی با تیره ازرقیان مشرق نداشته است.
زندگی نامه
بر اساس آنچه سخاوی و برخی دیگر نقل کرده اند، ابن ازرق در مالَقه ، یکی از شهرهای اندلس ، زاده شد، در همان جا رشد و کمال یافت، قرآن را آموخت و حافظ آن شد. آنگاه مقدمات علوم، ادبیات ، منطق ، حساب و فقه را از عالمان آن روزگار، مانند «ابواسحاق ابراهیم بن احمد بدوی، ابوعمرو محمد بن محمد ابوبکر بن منظور، خطیب ابوعبدالله محمد بن ابوطاهر بن محمد بن بکروب فهروی، ابراهیم بن احمد بن فتوح (مفتی غرناطه)» و دیگران آموخت.با عالمان دیگری، از جمله «قاضی ابویحیی بن محمد بن ابوبکر بن عاصم»، در فاس ، تلمسان و تونس دیدار کرد و از آن ها نیز بهره جست.او در آغاز در مالقه به مقام قضا گمارده شد، ولی پس از آن قاضی وادیاش گردید و سرانجام قاضی غرناطه شد و این مقام را تا افتادن اندلس به دست غربیان حفظ کرد، اما پس از چندی ناگزیر به تلمسان رفت و از آن جا به مصر کوچ کرد.در مصر از قایتبای، سلطان مصر خواست تا به یاری مردم اندلس بشتابد، اما بی فایده بود. پس از آن در ۸۹۵ق /۱۴۸۹م به سفر حج رفت و از مدینه دیدار کرد و بار دیگر به مصر بازگشت. بار دیگر برای جلوگیری از سقوط اندلس از سلطان تقاضای کمک کرد، ولی پاسخی نشنید.در ۸۹۶ق /۱۴۹۰م به قضاوت در قدس گمارده شد، اما پس از ۶۱ روز زندگی و تصدی قضا در قدس، درگذشت و در همان جا مدفون شد.
فعالیت های علمی
ابن ازرق از عالمان و قاضیان مالکی به نام روزگار خود بود که به دانش، پارسایی و ادب ستوده شده است. سخاوی او را دیده، و درباره او نوشته است:من او را از مردان روزگار یافتم. برخی از عالمان آن روزگار مانند «ابوعبدالله محمد بن حداد وادیاشی» و حافظ ابن داوود از او دانش و فقه آموخته اند. محققان چندی در آثار خود از ابن ازرق روایت کرده، و از آراء و اقوال او سود جسته اند که از آن میان می توان به «احمد بن یحیی ونشریشی» در «کتاب المعیار» خود، «ابوالعباس احمد باباتنبکتی صنهاجی» در «کتاب نیل الابتهاج» و «ابن مریم» در کتاب «البستان فی ذکر الاولیاء و العلما بتلمسان» اشاره کرد.
عقاید و آراء
...
ظاهراً نخستین کسی که زندگی وی را با تفصیل بیش تر نگاشته است، عبدالرحمان سخاوی (د ۹۰۲ق /۱۴۹۷م) است که معاصر ابن ازرق است. پژوهشگران بعدی عمدتاً در نقل زندگی و احوال او از نوشته سخاوی سود جسته اند. گویا شهرت او به ابن ازرق به سبب صفتی جسمانی بوده که در خانواده وی وجود داشته، و وی ارتباطی با تیره ازرقیان مشرق نداشته است.
زندگی نامه
بر اساس آنچه سخاوی و برخی دیگر نقل کرده اند، ابن ازرق در مالَقه ، یکی از شهرهای اندلس ، زاده شد، در همان جا رشد و کمال یافت، قرآن را آموخت و حافظ آن شد. آنگاه مقدمات علوم، ادبیات ، منطق ، حساب و فقه را از عالمان آن روزگار، مانند «ابواسحاق ابراهیم بن احمد بدوی، ابوعمرو محمد بن محمد ابوبکر بن منظور، خطیب ابوعبدالله محمد بن ابوطاهر بن محمد بن بکروب فهروی، ابراهیم بن احمد بن فتوح (مفتی غرناطه)» و دیگران آموخت.با عالمان دیگری، از جمله «قاضی ابویحیی بن محمد بن ابوبکر بن عاصم»، در فاس ، تلمسان و تونس دیدار کرد و از آن ها نیز بهره جست.او در آغاز در مالقه به مقام قضا گمارده شد، ولی پس از آن قاضی وادیاش گردید و سرانجام قاضی غرناطه شد و این مقام را تا افتادن اندلس به دست غربیان حفظ کرد، اما پس از چندی ناگزیر به تلمسان رفت و از آن جا به مصر کوچ کرد.در مصر از قایتبای، سلطان مصر خواست تا به یاری مردم اندلس بشتابد، اما بی فایده بود. پس از آن در ۸۹۵ق /۱۴۸۹م به سفر حج رفت و از مدینه دیدار کرد و بار دیگر به مصر بازگشت. بار دیگر برای جلوگیری از سقوط اندلس از سلطان تقاضای کمک کرد، ولی پاسخی نشنید.در ۸۹۶ق /۱۴۹۰م به قضاوت در قدس گمارده شد، اما پس از ۶۱ روز زندگی و تصدی قضا در قدس، درگذشت و در همان جا مدفون شد.
فعالیت های علمی
ابن ازرق از عالمان و قاضیان مالکی به نام روزگار خود بود که به دانش، پارسایی و ادب ستوده شده است. سخاوی او را دیده، و درباره او نوشته است:من او را از مردان روزگار یافتم. برخی از عالمان آن روزگار مانند «ابوعبدالله محمد بن حداد وادیاشی» و حافظ ابن داوود از او دانش و فقه آموخته اند. محققان چندی در آثار خود از ابن ازرق روایت کرده، و از آراء و اقوال او سود جسته اند که از آن میان می توان به «احمد بن یحیی ونشریشی» در «کتاب المعیار» خود، «ابوالعباس احمد باباتنبکتی صنهاجی» در «کتاب نیل الابتهاج» و «ابن مریم» در کتاب «البستان فی ذکر الاولیاء و العلما بتلمسان» اشاره کرد.
عقاید و آراء
...
wikifeqh: شمس_الدین_ابنازرق