شمارش

[ویکی فقه] عمل شمردن شماره رکعتهای نماز با دست و سنگریزه و شمردن موارد دیگر را شمارش گویند. عنوان یاد شده در بابهای صلات، حج و اطعمه و اشربه به کار رفته است.
شمردن عدد رکعتهای نماز با انگشتان دست، سنگ ریزه و مانند آن، بویژه برای کسی که زیاد سهو می‏کند، جایز است.
به تصریح برخی، شمارش به نحو یاد شده حتی بر کسی که می‏داند نمازی را که شروع کرده، در آن سهو می‏کند، واجب نیست.
← جواز اعتماد به دیگری در شمارش
شمردن نان مکروه است.

شُمارِش فرآیند مشخص کردن عنصرهای یک مجموعه متناهی است. در واقع روال تخصیص یک به یک شماره به هریک از اعضای یک مجموعه برای پی بردن به اندازهٔ مجموعه است. شمارش و اندازه گیری از مهم ترین روال های ریاضیات هستند.
مفهوم شماره و شمردن بسیار کهنه تر از تاریخ هستند و از این رو چگونگی پیدایش و باروری شمارش ناشناخته است. با این همه می توان گمان کرد که بشر از دیرباز عدد را می شناخته است یا دست کم از کم و بیش بودن شمار چیزها آگاه بوده است؛ زیرا حتی برخی از جانوران هم از چنین درکی برخوردارند. [ ۱]
دیر زمانی گذشت تا بشر توانست نشانه هایی هندسی برای نمایش شماره ها بسازد و بی گمان، نمادهای نشان دهندهٔ شماره ها را پیش از نشانه های دیگر ساخته است. [ ۱]
شمارش با انگشت: احتمالاً نخستین بار شمارش با انگشت صورت گرفته است. در زبان انگلیسی واژه ی "digit" علاوه بر معنای عادی خود که رقم است، معنای انگشت هم می دهد.
شمارش با سنگ ریزه: این روش نیز روشی متداول بوده به طوری که تعدادی سنگریزه ( تعداد مشخصی از آن ها ) در یک کیسه قرار می گرفته. همچنین واژه ی حساب کردن در زبان انگلیسی، مشتق از لفظی لاتینی به معنای سنگریزه است.
شمارش با تکه چوب: چینی های قدیم برای محاسبه از تکه چوب استفاده می کردند. به صورتی که ابتدا آن ها را پنج تا پنج تا جدا کرده و به هم می بستند.
شمارش با چوب خط: شاید کهن ترین راه نگه داشتن حساب روش های ساده ای باشد که به آن ها چوب خط می گوییم. در چوب خط از تناظر یک به یک یاری می گیرند. نگه داشتن حساب به یاری دسته کردن سنگریزه، یا کشیدن شیاری بر گل و سنگ و چوب، یا کندن دندانه بر شاخه، یا گره زدن ریسمان، ساده ترین و آشناترین روش های نگه داری حساب بوده اند.
شمارش با گره زدن: اینکاها برای شمارش دسته های گندمی که درو می کردند، طنابی را گره می زدند.
شمارش با علامت گذاری: این روش امروزه هم متداول است؛ به طوری که با تکه ای سنگ یا مداد یا هر چیز دیگر چند خط ( معمولا ۱۰ خط ) می کشیم و خطی مایل بر روی آن ها می کشیم تا یک دسته ایجاد شود.
شمارش با چرتکه: شما می توانید با حرکت دادن مهره های چرتکه بر روی سیم های آن، مسئله ای را حل کنید. در اولین سیم طرف راست، هر مهرهٔ زیر میلهٔ عرضی، نمایندهٔ یک، و هر مهرهٔ بالای میلهٔ عرضی، نمایندهٔ پنج است. مهره های سیم دوم در پایین نمایندهٔ ده و در بالا نمایندهٔ پنجاه هستند. در میلهٔ سوم، مهره ها ارقام صد و پانصد را نشان می دهند.