شلیل نوعی میوه از خانواده هلو است. گونه ای از هلو با
ژنِ مغلوب است که میوه های بدون کرک تولید می کند و به همین علت هلوی بدونِ کرک نیز نامیده می شود و طعمی مطبوع و شیرین تر از هلو دارد. در
فرهنگِ دهخدا شلیل به معنای میوه ی خوشبو و گوارا و آبدار شبیه به
شفتالو اشاره شده و در
فرهنگ معین آمده: رنگش سفید یا سرخ یا سرخ و سفید است.
خواجه عمید لوبکی ( از جهانگیری ) :[ ۱]
شلیل میوه بومی آسیا است. اعتقاد بر این است که یکی از قدیمی ترین میوه ها بوده و ظاهراً ۲۰۰۰ سال قبل در
چین رشد می نمود و از طریق جاده ابریشم به ایران، یونان و رم باستان راه پیدا کرد. هم اکنون بهترین نوع آن در ایران کشت می شود
این میوه از
قرن شانزدهم و هفدهم به
انگلستان رفت و توسط اسپانیایی ها به
آمریکا برده شده و اکنون به مقدار زیاد در
کالیفرنیا کشت می شود. بیش از ۱۰۰ گونه از این میوه در جهان وجود دارد.
تا اواخر دهه ۴۰ شمسی شلیل ها سبز کمرنگ و دارای اندازه ای کوچک و گوشتی سفید بودند.
در حال حاضر بیش از ۱۵۰ گونه شلیل وجود دارد که از نظر اندازه، شکل، طعم، بافت و رنگ متفاوت هستند. گونه های موجود شلیل پیوسته از نظر
طعم و ظاهر و طول عمر هسته، در حال ارتقا می باشند. بسیاری از گونه های جدید که امروزه مشاهده می شوند شاید در ۵ یا ۱۰ سال آینده دیده نشوند.
گونه ای از شلیل به نام شفترنگ[ ۲] [ ۳] [ ۴] یا به گویش عامه شبرنگ می باشد که رنگ قرمز آن روشنتر است و درخت آن سریع رشد می کند و گونه ای بسیار پربازده است. گوشتِ میوه زرد و هسته به میوه متصل است.
انواع دیگر شلیل به نام های: شلیل سفید، شلیل شمس، شلیل مغان، رد گلد و… است که بعضاً دیررس می باشند. [ ۵]
انواع هلو و شلیل در باغات استانهای تهران، البرز، همدان، کردستان و
خراسان شمالی تولید می شود که در این میان استان
البرز مقامِ اول را دارد.
شلیل سرشار از ویتامین های A , C می باشد و بهترین میوه برای افراد گرمازده است.
شلیل میوه ای بسیار ترد با هسته ای کم عمر محسوب می شود و مثل تمام میوه ها خواص
ادرارآور و
ملین دارد. گوشت شلیل دارای سلولوزهای نرم است و کاملاً هضم می شود. شلیل میوه ای نسبتاً کم
ترشی است. مواد قندی و
نشاسته ای آن به آسانی هضم می شود و
معده به راحتی هضم آن را تحمل می کند.
ویتامین C موجود در شلیل اثرات مفید در سلامت پوست، دندان و استخوان دارد. این میوه منبعِ بسیار غنیِ
بتاکاروتن است. بتاکاروتن با خاصیت
آنتی اکسیدان بسیار نیرومندیِ که دارد با ارتقای سطح ایمنی بدن از بروز بسیاری از بیماری ها جلوگیری می کند.