شرایط انتاج قیاس مرکب از حملیه و شرطیه

[ویکی فقه] شرایط انتاج قیاس مرکب از حملیه و شرطیه، به معنای شرایط لازم برای نتیجه بخش بودن قیاس اقترانی شرطی مرکب از حملیه و شرطیه است.
قیاس اقترانی شرطی مرکب از حملیه و شرطیه دارای دو قسم اصلی است:۱. قیاس مرکب از حملیه و شرطیه متصله؛۲. قیاس مرکب از حملیه و شرطیه منفصله.
قیاس مرکب از حملیه و متصله
قیاس مرکب از حملیه و شرطیه متصله، از اقسام قیاس اقترانی شرطی است. مثال: "هذا الشئ انسانٌ، و کلّما کان الشئ انساناً کان حیواناً. فهذا الشئ حیوانٌ".حد وسط در قیاس مرکب از حملیه و شرطیه (اعم از متصله و منفصله)، جزء تامِ از قضیه حملیه و جزء غیر تام از قضیه شرطیه خواهد بود. این نوع قیاس، دارای چهار صنف است و نتیجه در هر چهار صنف قضیه شرطیه متصله ای است با دو جزء: یکی از آن دو، آن جزء از متصله است که مشتمل بر حدّ وسط نیست؛ و جزء دیگر، نتیجه قیاس متشکل از جزء دیگر متصله (که مشتمل بر حدّ وسط است) و قضیه حملیه است. تفصیل این چهار صنف و شرایط انتاج آنها به این شرح است:۱. قضیه شرطیه متصله صغرا واقع شده و حدّ وسط، در جزء دوم (تالی) باشد. مثل: "کلّما کان (ا) (ب) فکلّ (ج) (د)، و کلّ (د) (ه)، فکلّما کان (ا) (ب) فکلّ (ج) (ه)".۲. قضیه شرطیه متصله کبرا واقع شده و حدّ وسط، در جزء دوم (تالی) باشد. مثل: "کلّ (ج) (ب)، و کلّما کان (د) (ز) فکلّ (ب) (ا)، فکلّما کان (د) (ز) فکلّ (ج) (ا)".همان طور که در مثال های مذکور ملاحظه می شود، در این دو صنف (که مقدّم قضیه شرطیه مشتمل بر حد وسط نیست) مقدّم قضیه شرطیه عیناً به عنوان مقدّم نتیجه قرار می گیرد.۳. قضیه شرطیه متصله صغرا واقع شده و حدّ وسط، در جزء اول (مقدم) باشد. مثل: "کلّما کان (ا) (ب) فکلّ (ج) (د)، و کلّ (ب) (س)، فکلّما کان (ا) (س) فکلّ (ج) (د)".۴. قضیه شرطیه متصله کبرا واقع شده و حدّ وسط، در جزء اول (مقدّم) باشد. مثل: "کلّ (ج) (ب)، و کلّما کان (ب) (ز) فکلّ (د) (ا)، فکلّما کان (ج) (ز) فکلّ (د) (ا)".همان طور که در مثال های مذکور ملاحظه می شود، در صنف سوم و چهارم، نتیجه تالیف بین مقدم شرطیه و قضیه حملیه به عنوان مقدّم نتیجه قرار می گیرد.
← شرایط انتاج دو قسم اول
قیاس مرکب از حملیه و شرطیه منفصله، از اقسام قیاس اقترانی شرطی است. در این قیاس، قضیه حملیه یا واحد است یا متعدد.
← قسم اول
...