شانگدو

شانگدو ( به چینی: 上都، به مغولی: Шанду شاندو، در زبان های غربی: Xanadu با تلفظ: زَنَدو ) پایتخت تابستانی قوبلای خان، فرمانروای دودمان یوآن چین بود.
شانگدو در ۲۷۵ کیلومتری شمال پکن قرار داشته و در نوشته های مارکوپولو از آن به عنوان یکی از مهمترین شهرهای امپراتوری یوآن نام برده شده است. ویرانه های این شهر امروزه در مغولستان داخلی چین و در ۲۸ کیلومتری شمال باختری شهر دوئولون قرار دارد.
قوبلای خان تصمیم گرفت که تختگاه پادشاهی خود را از شانگدو به ژونگدو ( 中都 ) که پایتخت دودمان کین ( ۱۲۳۴–۱۱۱۵ ) بود تغییر دهد. وی ژونگدو را خان بالق نامید و این همان شهری است که امروزه پکن نام دارد و پایتخت کشور چین است.
طرح شهر شانگدو حدوداً چهارگوش بود که هر پهلوی آن ۲۲۰۰ متر درازا داشت. بازمانده های اصلی از این شهر امروزه تنها دیوارهای کاهگلی آن و سکویی آجری و گرد در حصار داخلی است.
شانگدو در روزگار کهن کایپینگ ( 开平 ) نام داشت اما در سال ۱۲۶۴ میلادی نام شانگدو به خود گرفت. در اوج ترقی، این شهر بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت داشت که در درون دیوارهای حصار شهر زندگی می کردند.
سپاه مینگ در سال ۱۳۶۹ میلادی شانگدو را اشغال کرده و آن را سوزاندند. واپسین خاقان مغول چین یعنی تغون تیمور از این شهر گریخت.
در تاریخ نامه ها آمده است که شانگدو شهری بسیار ثروتمند و مجلل بوده است. این امر الهام بخش آن شد تا ساموئل تیلور کالریج، سخن سرای انگلیسی کتاب شعر خود به نام قوبلای خان را بنویسد که شعر شانگدو از این کتاب در ادبیات انگلیسی معروفیت دارد.
آغاز این شعر از این قرار است:
برگردان فارسی: