شاخن

شاخن[ ۱] نام روستایی است که مرکز دهستان شاخن ، در شهرستان بیرجند، واقع در استان خراسان جنوبی بوده که بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۱٬۴۶۸ نفر ( در ۳۹۷ خانوار ) [ ۲] و طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت آن ۱٬۳۴۲ نفر ( در ۴۲۲ خانوار ) بوده است.
موقعیت: با وجود آنکه برای رفتن به روستای شاخن دو مسیر اصلی و دو مسیر فرعی خاکی و دو مسیر خر رو وجود دارد، ولی روستای شاخن در ته خط و به نوعی در بن بست قرار گرفته است. اولین مسیر اصلی آن، جاده تمام آسفالته شاخن است که خود از دو سر شاخه است. از سر شاخه سمت شهر بیرجند و آرین شهر ، جاده تمام آسفالته برکوک به اوجان و میریک و مبارک آباد وشاخن است. طول این مسیر ۱۰۵ کیلومتر است. همچنین از سر شاخه سمت شهر قاین و کلاته بالا، از مسیر جاده خشک به برکوک و شاخن که کلا به طول ۶۹ کیلومتر است. و مسیر اصلی دوم از شهرستان زیرکوه، جاده آسفالته روستای افین به سمت عباس آباد زردان و نخرود و جاده شنی سایت شرق می باشد. طول این مسیر از افین تا شاخن ۳۴ کیلومتر است که ۱۲ کیلومتر آن خاکی ولی شن ریزی میباشد. و مسیرهای دیگر جاده خاکی و زیرسازی شده گازار به ورقنه و همچنین جاده خاکی واشان به شاخن است . و دو مسیر مال رو ( گوسفندرو ) شیرخند به شاخن و نوقند به شاخن وجود دارد.
معرفی: روستای شاخن مرکز دهستان شاخن است . دهستان شاخن از زمان های قدیم شناخته شده بوده و در کتب زیادی از آن به عنوان یکی از بلوک منطقه قهستان یاد شده است که این بلوک روستاهای زیادی از بخش درمیان، درخش و حتی روستاهایی از بخش زیرکوه را شامل می شده است. در حال حاضر با توجه به افزایش جمعیت روستاها و تغییرات وسیع تقسیمات کشوری این دهستان به دو دهستان جدید به نام های دهستان شاخنات به مرکزیت روستای گازار و دهستان شاخن به مرکزیت روستای شاخن می باشد.
جمعیت روستای شاخن با داشتن ۴۵۰ خانوار ( حدود ۲۵۰۰ نفر ) ، پرجمعیت ترین روستای دهستان شاخن می باشد.
آب و هوا دمای این روستا در تابستان ها با بیشینه دمای 37 درجه سانتیگراد و در زمستان ها با کمینه دمای 15 - درجه سانتیگراد می باشد
رود شاخن که از سالیان سال علاوه بر تأمین آب کشاورزی کشاورزان این روستا مزارع روستاهای پایین دست را نیز آبیاری کرده و به رود خشک متصل می شده است، بر اثر خشکسالی های اخیر به شوره زاری تبدیل شده که علف های هرز آن نیز در حال خشک شدن است.