[ویکی فقه] «آیة الله سید محمد هاشم خوانساری چهار سوقی»، در سال ۱۲۳۵ ق، متولد شد. او، فرزند آیة الله سید زین العابدین خوانساری است. او را سرسلسله خاندان معروف روضاتی می شناسند.
میرزا محمد هاشم، هفت برادر داشت که جملگی از علما و فضلا و یا مجتهدان اصفهان بوده اند و آیة الله میرزا محمدباقر خوانساری صاحب کتاب پرارج «روضات الجنات» یکی از آنان بوده است.ایشان، در سال ۱۲۷۴ ق، پس از حضور ده ساله در درس مرحوم میر سید حسن مدرس که از افاضل اعلام اصفهان بود، به نجف اشرف عزیمت نمود و در درس شیخ اعظم انصاری حاضر شد و مورد توجه خاص شیخ گردید؛ چنان که شیخ او را به اتمام کتاب «اصول آل الرسول» تشویق نمود و نیازمندی حوزه علمیه نجف را نسبت به چنین کتابی اعلام فرمود.مراودات او با میرزای بزرگ شیرازی نیز یادآور حضور جدی و علمی میرزا در مدینة العلم نجف اشرف بوده است و بدین سان، میرزا هاشم، از شاگردان و خصیصین مکتب نجف نیز محسوب می شود.میرزا، پس از حضوری چند ساله در نجف اشرف، به ایران مراجعت کرد و در اصفهان دوباره رحل اقامت افکند و مدت پنجاه سال به تدریس فنون مختلف علمی از فقه و اصول و رجال و... پرداخت و بزرگان بسیاری از محضرش بهره ها بردند. در دهه های آخر این پنجاه سال، میرزا به مقام افتاء و مرجعیت نائل گردید و مردم نقاط گسترده ای از بلاد ایران، به ویژه اصفهان و خوانسار از او تقلید می کردند و در موقعیت های مختلف، گوش به فرمان او بودند و این زمان، مصادف بود با مرجعیت میرزای بزرگ شیرزای، مرجع بزرگ شیعه و صاحب فتوای تحریم تنباکو در نجف اشرف؛ در عین حال، رساله عملیه اش در شهرهای مختلف مورد عمل و مراجعه مؤمنین بود.
اساتید
اولین استاد وی که کرارا از او نام می برده است، والدش، آقا سید زین العابدین خوانساری است که بسیاری از علوم را در محضرش فراگرفت و استاد دیگرش، برادر فاضل، علامه و صاحب کمالاتش، آقا سید محمد باقر خوانساری، صاحب کتاب پرارج «روضات الجنات» است.از اساتید دیگری که خود از مبرزین فضلای اصفهان بوده و میرزا از محضرش بهره های فراوان برده است، آقا میر سید حسن مدرس بوده که پس از فوت سید صدر در سنه ۱۲۶۴ ق، به مدت ده سال، از ملازمین درس وی بوده است و سپس راهی نجف اشرف شده و در محضر شیخ اعظم انصاری زانوی شاگردی به زمین ساییده است و از خواص شاگردان وی گردیده و مورد توجه شیخ اعظم قرار گرفته است.آیة الله، آقا شیخ محمد ابراهیم کرباسی، صاحب کتاب «اشارات الاصول» نیز استاد دیگر میرزا است؛ همان گونه که سید شفتی، صاحب کتاب «مطالع الانوار»، از اساتید اوست.میرزا، مکاتباتی نیز با شیخ محمد حسن، صاحب «جواهر» و آقا سید ابراهیم قزوینی، صاحب «ضوابط الاصول» که از افاضل اعلام نجف اشرف بوده، داشته است و از ناحیه شخص اخیر، به دریافت اجازه اجتهاد نایل گردیده است.
شاگردان
میرزا، در مدت عمر، به دلیل حضور بلا انقطاع در حوزه های علمیه، شاگردان زیادی را تربیت نموده؛ شاگردانی مانند آیات عظام:۱. سید محمد کاظم طباطبایی یزدی؛۲. شیخ الشریعه اصفهانی؛۳. شیخ محمد هادی تهرانی؛۴. سید ابو تراب خوانساری؛۵. میرزا محمد جواد اصفهانی؛۶. شیخ احمد بیدآبادی؛۷. شیخ محمد علی شاه آبادی.
آثار
...
میرزا محمد هاشم، هفت برادر داشت که جملگی از علما و فضلا و یا مجتهدان اصفهان بوده اند و آیة الله میرزا محمدباقر خوانساری صاحب کتاب پرارج «روضات الجنات» یکی از آنان بوده است.ایشان، در سال ۱۲۷۴ ق، پس از حضور ده ساله در درس مرحوم میر سید حسن مدرس که از افاضل اعلام اصفهان بود، به نجف اشرف عزیمت نمود و در درس شیخ اعظم انصاری حاضر شد و مورد توجه خاص شیخ گردید؛ چنان که شیخ او را به اتمام کتاب «اصول آل الرسول» تشویق نمود و نیازمندی حوزه علمیه نجف را نسبت به چنین کتابی اعلام فرمود.مراودات او با میرزای بزرگ شیرازی نیز یادآور حضور جدی و علمی میرزا در مدینة العلم نجف اشرف بوده است و بدین سان، میرزا هاشم، از شاگردان و خصیصین مکتب نجف نیز محسوب می شود.میرزا، پس از حضوری چند ساله در نجف اشرف، به ایران مراجعت کرد و در اصفهان دوباره رحل اقامت افکند و مدت پنجاه سال به تدریس فنون مختلف علمی از فقه و اصول و رجال و... پرداخت و بزرگان بسیاری از محضرش بهره ها بردند. در دهه های آخر این پنجاه سال، میرزا به مقام افتاء و مرجعیت نائل گردید و مردم نقاط گسترده ای از بلاد ایران، به ویژه اصفهان و خوانسار از او تقلید می کردند و در موقعیت های مختلف، گوش به فرمان او بودند و این زمان، مصادف بود با مرجعیت میرزای بزرگ شیرزای، مرجع بزرگ شیعه و صاحب فتوای تحریم تنباکو در نجف اشرف؛ در عین حال، رساله عملیه اش در شهرهای مختلف مورد عمل و مراجعه مؤمنین بود.
اساتید
اولین استاد وی که کرارا از او نام می برده است، والدش، آقا سید زین العابدین خوانساری است که بسیاری از علوم را در محضرش فراگرفت و استاد دیگرش، برادر فاضل، علامه و صاحب کمالاتش، آقا سید محمد باقر خوانساری، صاحب کتاب پرارج «روضات الجنات» است.از اساتید دیگری که خود از مبرزین فضلای اصفهان بوده و میرزا از محضرش بهره های فراوان برده است، آقا میر سید حسن مدرس بوده که پس از فوت سید صدر در سنه ۱۲۶۴ ق، به مدت ده سال، از ملازمین درس وی بوده است و سپس راهی نجف اشرف شده و در محضر شیخ اعظم انصاری زانوی شاگردی به زمین ساییده است و از خواص شاگردان وی گردیده و مورد توجه شیخ اعظم قرار گرفته است.آیة الله، آقا شیخ محمد ابراهیم کرباسی، صاحب کتاب «اشارات الاصول» نیز استاد دیگر میرزا است؛ همان گونه که سید شفتی، صاحب کتاب «مطالع الانوار»، از اساتید اوست.میرزا، مکاتباتی نیز با شیخ محمد حسن، صاحب «جواهر» و آقا سید ابراهیم قزوینی، صاحب «ضوابط الاصول» که از افاضل اعلام نجف اشرف بوده، داشته است و از ناحیه شخص اخیر، به دریافت اجازه اجتهاد نایل گردیده است.
شاگردان
میرزا، در مدت عمر، به دلیل حضور بلا انقطاع در حوزه های علمیه، شاگردان زیادی را تربیت نموده؛ شاگردانی مانند آیات عظام:۱. سید محمد کاظم طباطبایی یزدی؛۲. شیخ الشریعه اصفهانی؛۳. شیخ محمد هادی تهرانی؛۴. سید ابو تراب خوانساری؛۵. میرزا محمد جواد اصفهانی؛۶. شیخ احمد بیدآبادی؛۷. شیخ محمد علی شاه آبادی.
آثار
...
wikifeqh: آمیرزا هاشم_چهارسوقی