سونش

سونش ( به انگلیسی: Etching ) یا زُدایش صنعتی[ ۱] به فرایند پرداخت و لایه برداری از روی سطوح مواد آلی یا معدنی و ایجاد فرورفتگی در آن ها به کمک یک ماده خورنده گفته می شود.
این فرایند معمولاً به دو صورت خشک یا خیس انجام می شود. در روش خشک اقدام به برداشتن لایه هایی از روی سطح ماده مورد نظر به صورت فیزیکی و مکانیکی می شود. ابزار به کار گرفته شده بسته به ابعاد قطعه و ظرافت ساختار نهایی از سوهان تا شلیک یون متفاوت است. در روش خیس معمولاً از مواد خورنده شیمیایی برای این کار استفاده می شود به همین دلیل این روش به اسم سونش شیمیایی شناخته می شود.
سونش از زمان رنسانس به عنوان یک روش جایگزین برای کنده کاری و سوهان کاری فلزات استفاده می شده است. امروزه در صنعت از زُدایش برای تولید مدارهای چاپی و تولید قطعات نیم رسانا کاربرد فراوانی دارد. از این فرایند در تولید قطعات میکروالکترومکانیکی یا مدارات مجتمع به صورت گسترده ای استفاده می شود. سونش در تولید آثار هنری هم استفاده می شود برای مثال می توان از چاپ تیزابی نام برد.
در صنعت بعضی قطعات کوچک فلزی با روش سونش شکل داده می شوند. برای مثال چرخ دنده های ساعت های مچی با این روش تولید می شوند. در کنار این گونه قطعات، می توان ساختارهایی روی سطوح، مثل کانال، هم با این روش تولید کرد. در صنایع الکترونیک خطوط هادی روی مدار چاپی با سونش لایه نازک مس تولید می شود. معمولاً این لایه مس روی یک صفحه از جنس کاغذ پنبه فنلی یا اپوکسی تقویت شده با الیاف شیشه قرار می گیرد. در صنایع نیمه هادی موادی که در تولید مدارات نیمه هادی یا ساختارهای میکرومتری کاربرد دارند با روش سونش شکل دهی می شوند. در این صنعت روش های خشک مانند سونش پلاسما، سونش بازفعال یونی عمیق، کندوپاش یا سونش پرتو یونی و همچنین سونش شیمیایی مانند استفاده از محلول پتاسیم هیدروکسید برای خوردن سطوح سیلیکونی استفاده می شود.
در متالوگرافی، زُدایش یک فنون شیمیایی است که برای نمایان کردن ریزساختار فلزات در مقیاس میکروسکوپی استفاده می شود. با مطالعه ویژگی و توزیع این ریزساختارها متالورژیست ها قادر به توضیح خواص فیزیکی و عملکردی نمونه مورد بررسی می شوند. [ ۲]
• شیمیایی
• الکترولیتی
• گرمایی
• پلاسما
• نمک مذاب
• مغناطیسی
متداول ترین فنون ها، روش های زُدایش شیمیایی و زُدایش الکتروشیمیایی می باشد. محلول مورد استفاده در زُدایش شیمیایی معمولاً ترکیبی از یک اسید یا باز با یک عامل اکسنده یا کاهنده در داخل یک محلول مانند الکل می باشد. [ ۲] زُدایش الکتروشیمیایی ترکیبی از زُدایش شیمیایی با یک ولتاژ یا جریان می باشد.