سور قضیه شرطیه

[ویکی فقه] سور قضیه شرطیه یکی از اصطلاحات به کار رفته در علم منطق بوده و به معنای لفظ بیان گر تعمیم یا تخصیص حالات و زمان های اتصال یا انفصال میان مقدّم و تالی است.
با توجه به اینکه هر یک از دو قسم قضیه شرطیه، یعنی متصله و منفصله، به لحاظ کمّ و کیف چهار قسم دارند، مجموع قضایای شرطیه هشت قسم پیدا می کنند. هر کدام از این اقسام یا مهمله اند یا محصوره (مسوره).
سور در قضایا
قضایای محصوره قضایای دارای سورند. سور در قضایای حملیه بر تعداد و کمّیّت (کلی یا جزئی بودن) افراد موضوع دلالت دارد؛ مثلاً لفظ کلّ در «کل انسان حیوان» نشان می دهد که هر فردی از افراد انسان حیوان است، اما در قضایای شرطیه بر کمّیّت حالت و زمان اتصال یا انفصال میان مقدّم و تالی دلالت دارد؛ یعنی بیان می کند که آیا اتصال یا انفصال میان مقدم و تالی مربوط به حالت یا زمان خاصی است یا اینکه این اتصال یا انفصال در همه حالات و زمان ها ثابت است؛ مثلاً قضیه محصوره «هر زمانی که آفتاب طلوع کند پس روز موجود است» بر این دلالت دارد که اتصال میان طلوع آفتاب و موجود شدن روز، دائمی و در همه زمان هاست.
سور قضیایای شرطیه
۱. سور موجبه کلیه متصله: دائماً، کلّما، کلّما کان، مهما، متی، متی ما، هر چه و هرگاه؛ ۲. سور موجبه کلیه منفصله: دائماً و ابداً؛ ۳و۴. سور سالبه کلیه متصله و منفصله: دائماً لیس، لیس ابداً، لیس البتّة و هیچ گاه؛ ۵و۶. سور موجبه جزئیه متصله و منفصله: قد یکون، گاه باشد، گاهی اگر، و بعضی اوقات اگر؛ ۷. سور سالبه جزئیه متصله: لیس کلّما، قد لایکون، لیس دائماً، لیس متی، لیس مهما، چنین نیست که اگر، و چنین نیست که هرگاه؛ ۸. سور سالبه جزئیه منفصله: قد لایکون، لیس ابداً و لیس دائماً.
مستندات مقاله
...