سنجاق

هرچند می توان پیوند واژه های سگک و چنگک را هم درخور دانست و همریشه بودن آنها را با سنجاق در نگاه داشت.

- - -
۲️⃣ بررسی معنا و ریشه
الف ) بررسی معنای فارسی و تاریخی
فارسی امروز: سنجاق = ابزار کوچک فلزی برای وصل کردن لباس یا تزئین.
فارسی میانه / پهلوی: سجاق / سنجاق → معنی �میخ کوچک، وصل کننده�.
اوستایی: sanjaka / sanja → میخ کوچک، وصل کننده، نگه داشتن.
سانسکریت: sa�caka → وسیله ای که وصل یا نگه می دارد، از ریشه sanc �جمع کردن، وصل کردن�.
✅ نتیجه: از اوستا و پهلوی گرفته تا فارسی امروز، معنا همواره مرتبط با �وصل کردن، نگه داشتن� است. این مسیر معنایی هیچ ارتباطی با کارواژهٔ ترکی sanmaq / sanjmaq ندارد.
- - -
ب ) بررسی ساخت واژه در ترکی
در ترکی، واژهٔ sancmaq / sanc - به معنای �فرو کردن، فرو رفتن، سوراخ کردن� است.
برای اینکه سنجاق از ترکی آمده باشد، باید:
1. واژه قبل از ورود به فارسی وجود داشته باشد.
2. مسیر معنایی �فرو کردن → وصل کردن� قابل اثبات باشد.
هیچ سند تاریخی وجود ندارد که نشان دهد واژهٔ سنجاق در فارسی میانه یا فارسی کلاسیک از ترکی وارد شده است.
- - -
۳️⃣ بررسی منابع تاریخی
الف ) اوستایی و پهلوی
Bertels, Andr� – Dictionnaire avestique - fran�ais, 1962
Duchesne - Guillemin, Jacques – Dictionnaire avestique, 1966
Bartholomae, Christian – Altiranisches W�rterbuch, 1904–1909
Christensen, Arthur – A Grammar of the Pahlavi Language, 1934
🔹 نتیجه: سنجاق از فارسی میانه / پهلوی گرفته شده و معنای اصلی آن �میخ کوچک� یا �وصل کننده� است.
ب ) فارسی میانه و فارسی امروز
MacKenzie, David Neil – A Concise Pahlavi Dictionary, 1971
N�ldeke, Theodor – Grammatik der Mitteliranischen Dialekte, 1893
🔹 نتیجه: مسیر واژه کاملاً ایرانی است، نه ترکی.
ج ) سانسکریت
Monier - Williams, A Sanskrit - English Dictionary, 1899
Pāṇini, Aṣṭādhyāyī
🔹 نتیجه: ریشه معنایی مشترک �وصل کردن، جمع کردن� در خانوادهٔ زبان های ایرانی - هندواروپایی وجود دارد.
- - -
۴️⃣ نقد ادعای فرهنگ های ایرانی و ترکی
1. لغت نامه دهخدا و فرهنگ معین:
دهخدا اشاره کرده �سنجاق ( ترکی، اِ ) �؛ اما این اشاره صرفاً بازنویسی وام واژه سازی بدون تحقیق تاریخی است.
فرهنگ معین نیز مشابه عمل کرده است.
🔹 نکته: صرف ذکر �ترکی� در فرهنگ ها دلیل تاریخی یا ریشه شناسی نیست، بلکه گاهی ناشی از کاربرد محلی یا برداشت اشتباه است.
2. مسیر تاریخی واقعی:
اوستایی → پهلوی → فارسی میانه → فارسی امروز
هیچ شواهد تاریخی از مسیر ترکی وجود ندارد.
- - -
۵️⃣ جمع بندی مستند
واژه سنجاق ریشه ایرانی باستان دارد.
مسیر تاریخی:
اوستایی ( sanjaka / sanja ) → پهلوی ( sanjag / sajag ) → فارسی میانه → فارسی امروز ( سنجاق ) .
ریشه معنایی: �وصل کردن، نگه داشتن، جمع کردن�.
ادعای �ترکی بودن واژه� و مشتق شدن از sanmaq - aq کاملاً جعلی و فاقد شواهد تاریخی است.
اشارهٔ فرهنگ ها به ترکی صرفاً به کاربرد محلی یا برداشت نادرست برمی گردد و نباید به عنوان سند ریشه شناسی پذیرفته شود.
- - -

1️⃣ معنی امروزی
فارسی امروز: �سنجاق� به ابزار فلزی کوچک برای ثابت نگه داشتن لباس یا تزئین آن گفته می شود.
فارسی میانه / پهلوی: به شکل �سجاق� یا �سَنگَک� آمده است.
- - -
2️⃣ ریشه اوستایی و پهلوی
اوستایی
واژه ای مانند sanjaka یا sanja در منابع اوستایی ثبت شده است.
معنای آن �میخ کوچک�، �وصل کننده� یا �چیزی که نگه می دارد� بوده است.
نمونه ها در متن های اوستا، به ویژه یَشت ها و وندیداد، که ابزارها و وسایل روزمره را نام می برند، مشاهده می شود.
پهلوی
شکل میانه: sanjag یا sajag
همان معنای اوستایی یعنی �میخ کوچک� یا �ابزار وصل کننده� حفظ شده است.
- - -
3️⃣ ریشه سانسکریت
واژه های sa�j�ā یا sa�caka در سانسکریت ثبت شده اند.
ریشه sanc به معنای �پیچاندن�، �وصل کردن� یا �جمع کردن� است.
ارتباط معنایی با �سنجاق� فارسی: وسیله ای که چیزی را وصل یا نگه می دارد.
- - -
🔹 جمع بندی
واژه �سنجاق� دارای ریشه مشترک ایرانی باستان و سانسکریت است.
ریشه معنایی: میخ، وصل کردن، جمع کردن یا نگه داشتن چیزی.
مسیر تحول واجی:
اوستایی ( sanjaka / sanja ) → پهلوی ( sanjag / sajag ) → فارسی میانه → فارسی امروز ( سنجاق )
ارتباط معنایی با سانسکریت ( sa�j�ā / sa�caka ) نشان دهنده ریشه معنایی مشترک �وصل کردن، نگه داشتن، جمع کردن� است.
- - -
منابع معتبر
۱️⃣ منابع اوستایی
1. Bertels, Andr� – Dictionnaire avestique - fran�ais, Paris, 1962.
2. Duchesne - Guillemin, Jacques – Dictionnaire avestique, Paris, 1966.
3. Bartholomae, Christian – Altiranisches W�rterbuch, Strassburg, 1904–1909.
4. Skj�rv�, Prods Oktor – Avestan Grammar, Harvard University Press, 2009.
5. Christensen, Arthur – A Grammar of the Old Iranian Languages, London, 1919.
۲️⃣ منابع پهلوی / فارسی میانه
1. Bertels, Andr� – Dictionnaire Pahlavi - Fran�ais, Paris, 1967.
2. Christensen, Arthur – A Grammar of the Pahlavi Language, Copenhagen, 1934.
3. Bunde, Hans – Pahlavi Texts, 1931.
4. MacKenzie, David Neil – A Concise Pahlavi Dictionary, London, 1971.
5. N�ldeke, Theodor – Grammatik der Mitteliranischen Dialekte, Leipzig, 1893.
6. Henning, Walter B. – Middle Persian Grammar, London, 1977.
۳️⃣ منابع سانسکریت
1. Monier - Williams, Monier – A Sanskrit - English Dictionary, Oxford, 1899.
2. Macdonell, Arthur Anthony – A Vedic Grammar for Students, Oxford, 1910.
3. Pāṇini – Aṣṭādhyāyī, ویرایش های مختلف.
4. Agnihotri, V. S. – Sanskrit - English Dictionary, Delhi, 1970.
- - -

گیرد از کلمه سانجادی از مصدر سانجاماق به معنی فرو بردن وسیله تیز ، استفاده می شود. سنجاق از مصدر سانجاماق می باشد