سلول زدایی

سلول زدایی ( به انگلیسی: Decellularization ) ، فرایندی است مورد استفاده در مهندسی زیست پزشکی که به منظور جداسازی ماتریکس برون یاخته ای از سلول های مستقر در یک بافت انجام می شود. این فرایند می تواند منجر به ایجاد داربست های طبیعی گردد که در ساخت اندام های مصنوعی و ترمیم بافت کاربرد دارد. پیوند اندام و بافت گسترهٔ بزرگی از چالش های پزشکی از نارسایی اعضای بدن تا جراحی های پلاستیک را برطرف می کند. یکی از مهم ترین محدودیت های مواجهه در پیوند عضو، رد پیوند به علت واکنش شکل گرفته بین پادتن های بدن گیرنده و آنتی ژن های موجود در سطح سلول های عضو پیوندی است. [ ۱] به دلیل پاسخ های ایمنی نامساعد، بیماران پیوندی ملزم به دریافت داروهای سرکوب کنندهٔ سیستم ایمنی در تمام طول عمر می شوند. استفان ف. بادیلک ( به انگلیسی: Stephen F. Badylak ) بنیان گذار فرایند سلول زدایی درموسسهٔ مک گوآن بخش پزشکی بازساختی دانشگاه پیتسبورگ است. [ ۲] طی این روند، زیست ماده ای طبیعی حاصل می گردد که می تواند به عنوان داربستی برای رشد و تمایز سلولی و نیز توسعهٔ بافتی عمل کند. چنان چه به این داربست عاری از سلول، مجدداً سلول های خود بیمار وارد شود، پاسخ های ایمنی نامساعد به حداقل خود خواهد رسید. امروزه، داربست های ماتریکس برون یاخته ای در سراسر جهان به فروش می رسند.
با توجه به کاربرد گستردهٔ سلول زدایی در درمان، روش های شیمیایی، فیزیکی و آنزیمی به دقت به کار گرفته می شوند تا از صحت ساختاری و شیمیایی داربست ها و مطابقت آن با بافت اصلی اطمینان حاصل شود. [ ۲] محققان می توانند با استفاده از سلول های پیش ساز و سلول های بنیادی بالغ و تمایز دادن آن ها در داربست های ماتریکس برون یاخته ای، بافت و اندام مورد نظرشان را ایجاد کنند و به بیمار پیوند بزنند. علی رغم آنتی ژن های سطح سلول، اجزای زیست شیمیایی موجود در ماتریکس برون یاخته ای میزبان های مختلف، یکسان بوده و پاسخ ایمنی چندانی را به همراه ندارد. [ ۳] [ ۴] تلاش برای حفظ ساختاری و شیمیایی فیبرها، فاکتورهای رشد و سایر پروتئین های ماتریکس برون یاخته ای در این فرایند، جهت تمایز موفق سلول های پیش ساز، لازم است. موفقیت سلول زدایی بستگی به منشأ بافت اصلی، اجزا و چگالی آن دارد. [ ۵] در حال حاضر، این روش در ساخت داربست های زیستی برای بازسازی بافت های قلبی، پوستی، تنفسی، کلیوی و غیره حاضر است و ساخت کامل اندام هم در مراحل اولیهٔ پیشرفت است. ( در سال ۲۰۱۱ ) [ ۶]