سلسله اتالیه

سلسله اتالیه ( /ˈætəlɪd/ ; یونانی: Δυναστεία των Ατταλιδών Dynasteía ton Attalidón ) یا پادشاهی پرگامون حکومتی در عصر هلنیستی بود که پس از مرگ لوسیماخوس سردار اسکندر مقدونی بر شهر پرگامون در آسیای صغیر حکومت می کرد. [ ۱]
مؤسس سلسله ی اتالیه فیلتایروس بود که یکی از افسران دیادوخوی لوسیماخوس بود. وی از فروپاشی امپراتوری لوسیماخوس بهره برده و در ۲۸۲ پیش از میلاد، شهر پرگامون را تصاحب کرد. با این حال، این آتالوس اول ( نوه وی ) بود که برای اولین بار پس از شکست دادن گالاتی ها ( Galatians ) خود را در 230ق. م پادشاه نامید. آخرین حکمران این سلسله آتالوس سوم بود که در 133ق. م قلمرو خود را برای جمهوری روم به ارث گذاشت امّا مدتی پس از مرگ وی، ایومنس سوم ( Eumenes III ) ــ با نام اصلی «آریستونیکوس» ــ خود را فرزند ایومنس دوم ( پدر آتالوس سوم ) خوانده و به پادشاهی پرگامون رسید. به رغم تلاش هایش برای جلب رضایت توده ها با اصلاحات بسیار مترقی اش ( از جمله الغای برده داری ) ، وی در نهایت از ارتش روم شکست خورد تا پادشاهی پرگامون منحل شده و با عنوان آسیا به جمهوری روم منضم شود.
تصویری که سلسله اتالیدی از خود نشان می دهد، پیروزی بر گالاتی ها است که به عنوان دفاع از فرهنگ یونانی نگریسته شد، و از این منظر نقشی مشابه نقش آتن در جنگ های ایران و یونان در سدۀ پنجم پیش از میلاد ایفا نمود. پیوند میان خاندان اتالیه و فرهنگ یونانی زمانی تقویت شد که آنان ادعا کردند از نیای تلفوس هستند.