سببیت مخطئه

[ویکی فقه] سببیت مخطئه، سببیت قیام اماره در حدوث مصلحت، بدون جعل یا تغییر حکم واقعی است.
سببیت مخطئه، مقابل سبییت تصویبی بوده و عبارت است از سببیتی که موافق مذهب مخطئه می باشد؛ یعنی موافق سببیت امامی سببیت سلوکی است که در آن قیام اماره سبب ایجاد مصلحت در سلوک طبق اماره می گردد.
توضیح سببیت مخطئه
جمهور علمای شیعه مخطئه بوده و اعتقاد دارند خداوند در لوح محفوظ احکامی دارد که در حق همگان ثابت است و ما به همان احکام واقعی مکلفیم، و امارات فقط طریق به واقع می باشد و مجتهد در فتوای خود طبق امارات، یا به واقع می رسد (مصیب) یا فتوای او مخالف واقع در می آید (مخطیء) که در این حالت خود او و مقلدانش معذور می باشند. بر همین اساس، شعار شیعه این است که «للمصیب اجران و للمخطیء اجر واحد».
دیدگاه جمهور علمای سنی
ولی جمهور علمای سنی «مصوبه» بوده و دو گروه هستند:۱. اشاعره، که معتقدند قبل از اجتهاد مجتهد، خداوند در واقع هیچ حکمی ندارد و جعل حکم از سوی شارع مقدس دایر مدار فتوای مجتهد است؛ به این صورت که احکام خداوند تابع آرای مجتهدان است و هر مجتهدی مصیب و حکم او مطابق با واقع می باشد.۲. معتزله، که معتقدند خداوند در واقع احکامی دارد که در حق عالم و جاهل یکسان می باشد، اما احکام واقعی در مرحله شانیت باقی می ماند و تنها آن چه که مؤدای اماره است، در حق مکلفان به فعلیت می رسد و در صورتی که مؤدای اماره با واقع مطابق نباشد، حکمی مماثل با حکم واقعی در حق مکلفان جعل می گردد و جایگزین حکم شانیِ در واقع می گردد، که لازمه این نظر نیز تصویب است.
نکته
...