سامانه های خُبره به دسته ای خاص از نرم افزارهای رایانه ای گفته می شود که در راستای کمک به کاردانان و متخصّصان انسانی یا جایگزینی جزئی آنان در زمینه های محدود تخصّصی تلاش دارند. این گونه سامانه ها، در واقع، نمونه های آغازین و ساده تری از فناوری پیشرفته تر سامانه های دانش - بنیان به شمار می آیند.
این سامانه ها معمولاً اطلاعات را به شکل واقعیت ها[ ۱] و قواعد[ ۲] در دادگانی به نام پایگاه دانش به شکل ساختار مند ذخیره نموده، و سپس با بهره گیری از روش هایی خاص استنتاج از این داده ها نتایج مورد نیاز حاصل می شود.
در میان اهل فن و صاحبان اندیشه، استدلال تعاریف و تفاسیر گوناگونی دارد. در نگاهی کلی، بهره گرفتن از دلیل و برهان برای رسیدن به یک نتیجه از فرضیاتی منطقی با به کارگیری روش های شناخته شده، تعریفی از استدلال تلقی می شود؛ تعریفی که البته با دیدگاه های فلسفی و گاه آرمانگرایانه از استدلال تفاوت دارد. با این حال موضوع مهم و بنیادین در اینجا بحث در چیستی و چرایی این دیدگاه ها نیست، بلکه در مورد «چگونگی طراحی دستگاه های استدلال گر»، با هر تعریفی، برای رسیدن به مجموعه ای از تصمیمات منطقی با استفاده از مفروضات یا به طور دقیق تر دانشی است که در اختیار آن ها قرار می گیرد. سامانه های خبره ( expert systems ) اساساً برای چنین هدفی طراحی می شوند. در حقیقت به واسطه الگوبرداری این سامانه ها از نظام منطق و استدلال انسان و نیز یکسان بودن منابع دانش مورد استفاده آن ها، پیامد کار یک سامانه خبره می تواند تصمیماتی باشد که در حوزه ها و قلمروهای گوناگون قابل استفاده، مورد اطمینان و تأثیرگذار هستند. بسیاری بر این باورند که سامانه های خبره بیشترین پیشرفت را در «هوش مصنوعی» به وجود آورده اند.
تا ابتدای دههٔ ۱۹۸۰ ( م ) کار چندانی در زمینهٔ ساخت و ایجاد سامانه های خِبره توسط پژوهش گران هوش مصنوعی صورت نگرفته بود. از آن زمان به بعد، کارهای زیادی در این راستا و در دو حوزهٔ متفاوت ولی مرتبط سامانه های کوچک خبره و نیز سامانه های بزرگ خبره انجام شده است.
در دهه ۱۹۷۰، ادوارد فیگن بام در دانشگاه استانفورد به دنبال کشف روش حل مسئله ای بود که خیلی کلی و همه منظوره نباشد. پژوهشگران دریافتند که یک متخصص معمولاً دارای شماری رموز و فوت و فن خاص برای کار خود می باشد و در واقع از مجموعه ای از شگردهای سودمند و قواعد سرانگشتی در کار خود بهره می برد، این یافته مقدمه پیدایش سامانه خبره بود. سامانه خبره با برگرفتن این قواعد سر انگشتی از متخصصین و به تعبیری با تبدیل فرایند استدلال و تصمیم گیری متخصصین به برنامه های رایانه ای می تواند به عنوان ابزار راهنمای تصمیم گیری در اختیار غیرمتخصص و حتی متخصصین کم تجربه قرار گیرد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین سامانه ها معمولاً اطلاعات را به شکل واقعیت ها[ ۱] و قواعد[ ۲] در دادگانی به نام پایگاه دانش به شکل ساختار مند ذخیره نموده، و سپس با بهره گیری از روش هایی خاص استنتاج از این داده ها نتایج مورد نیاز حاصل می شود.
در میان اهل فن و صاحبان اندیشه، استدلال تعاریف و تفاسیر گوناگونی دارد. در نگاهی کلی، بهره گرفتن از دلیل و برهان برای رسیدن به یک نتیجه از فرضیاتی منطقی با به کارگیری روش های شناخته شده، تعریفی از استدلال تلقی می شود؛ تعریفی که البته با دیدگاه های فلسفی و گاه آرمانگرایانه از استدلال تفاوت دارد. با این حال موضوع مهم و بنیادین در اینجا بحث در چیستی و چرایی این دیدگاه ها نیست، بلکه در مورد «چگونگی طراحی دستگاه های استدلال گر»، با هر تعریفی، برای رسیدن به مجموعه ای از تصمیمات منطقی با استفاده از مفروضات یا به طور دقیق تر دانشی است که در اختیار آن ها قرار می گیرد. سامانه های خبره ( expert systems ) اساساً برای چنین هدفی طراحی می شوند. در حقیقت به واسطه الگوبرداری این سامانه ها از نظام منطق و استدلال انسان و نیز یکسان بودن منابع دانش مورد استفاده آن ها، پیامد کار یک سامانه خبره می تواند تصمیماتی باشد که در حوزه ها و قلمروهای گوناگون قابل استفاده، مورد اطمینان و تأثیرگذار هستند. بسیاری بر این باورند که سامانه های خبره بیشترین پیشرفت را در «هوش مصنوعی» به وجود آورده اند.
تا ابتدای دههٔ ۱۹۸۰ ( م ) کار چندانی در زمینهٔ ساخت و ایجاد سامانه های خِبره توسط پژوهش گران هوش مصنوعی صورت نگرفته بود. از آن زمان به بعد، کارهای زیادی در این راستا و در دو حوزهٔ متفاوت ولی مرتبط سامانه های کوچک خبره و نیز سامانه های بزرگ خبره انجام شده است.
در دهه ۱۹۷۰، ادوارد فیگن بام در دانشگاه استانفورد به دنبال کشف روش حل مسئله ای بود که خیلی کلی و همه منظوره نباشد. پژوهشگران دریافتند که یک متخصص معمولاً دارای شماری رموز و فوت و فن خاص برای کار خود می باشد و در واقع از مجموعه ای از شگردهای سودمند و قواعد سرانگشتی در کار خود بهره می برد، این یافته مقدمه پیدایش سامانه خبره بود. سامانه خبره با برگرفتن این قواعد سر انگشتی از متخصصین و به تعبیری با تبدیل فرایند استدلال و تصمیم گیری متخصصین به برنامه های رایانه ای می تواند به عنوان ابزار راهنمای تصمیم گیری در اختیار غیرمتخصص و حتی متخصصین کم تجربه قرار گیرد.
wiki: سامانه خبره