زبان البانیایی

زبان آلبانیایی. زبان آلبانیایی ( به آلبانیایی: Gjuha shqipe، جیوها ش چیپه ) زبانی است از خانوادهٔ زبان های هندواروپایی که نزدیک به ۶ میلیون گویشور دارد. خاستگاه این زبان آلبانی و کوزوو است ولی در دیگر جاهای بالکان که آلبانی زبانان زندگی می کنند مانند مقدونیه، مونته نگرو و جنوب صربستان نیز به این زبان سخن می گویند. هم چنین گروه های آلبانیایی زبان نیز در یونان، کرانه های جنوب خاوری ایتالیا و سیسیل به این زبان سخن می گویند. هم چنین کشورهایی که مهاجرانی از بالکان را در خود پذیرفته اند مانند کشورهای اسکاندیناوی، آلمان، بریتانیا، استرالیا، آمریکا، ترکیه و … هم گویشورانی به این زبان دارند. این زبان از دو گویش اصلی توسک ( گویش جنوبی ) و گِگ ( گویش شمالی ) تشکیل شده است. زبان رسمی/نوشتاری آلبانیایی بر اساس گویش توسک می باشد.
در سال ۱۸۵۴ میلادی زبان شناس آلمانی فرانتس بوپ این زبان را از خانوادهٔ زبان های هندواروپایی شمرد. این زبان در میان زبان های این خانواده در شاخه ای منحصربه فرد جای دارد.
برخی پژوهشگران بر این باورند که این زبان از زبان های ایلیری، داسی و تراکیه ای مشتق شده است. برخی هم این زبان را از خانوادهٔ زبان های اسلاوی، بالتیک یا ژرمنی می دانند.
از سدهٔ پانزدهم میلادی الفباهای گوناگونی را برای نگارش آلبانیایی به کار برده اند. برای این کار از حروف ایتالیایی یا یونانی و گاه عربی استفاده می شد. لهجهٔ توسک آلبانیایی را با الفبای یونانی و لهجهٔ چِگ را با الفبای لاتین می نوشتند. هردوی این لهجه ها را گاه با الفبای عربی که برای نگارش زبان ترکی عثمانی کاربرد داشت و نیز سیریلیک و برخی خط های بومی نیز می نوشتند. در سال ۱۹۰۸ میلادی به طور رسمی زبان آلبانیایی برپایهٔ لهجهٔ چِگ استانداردسازی شد و الفبای لاتین نیز با اصلاحاتی جنبهٔ رسمی یافت. پس از جنگ جهانی دوم لهجهٔ توسک لهجهٔ رسمی و همگانی آلبانیایی گردید.