روغن کرچک

روغن کرچک ( به انگلیسی: Castor oil ) یک روغن گیاهی است که از لوبیا کرچک گرفته می شود. این مایع بی رنگ تا زرد کم رنگ با طعم و بوی مشخص است. نقطه جوش آن ۳۱۳ درجه سانتی گراد ( ۵۹۵ درجه فارنهایت ) و چگالی آن ۰٫۹۶۱ گرم بر سانتی متر مکعب است. این شامل مخلوطی از تری گلیسیریدها است که در آن حدود ۹۰ درصد اسیدهای چرب ریسینولات هستند. اولئات و لینولئات دیگر اجزای مهم هستند. [ ۱] [ ۲]
روغن کرچک و مشتقات آن را در تهیهٔ سوپ، روغن هیدرولیک و روغن ترمز، رنگ، جوهر، انواع آستر، پلاستیکهای مقاوم در برابر سرما، واکس و دیگر مواد براق کننده، نایلون، عطر و … به کار می برند.
سم رایسین، از فراورده های جانبی است که ضمن تهیهٔ روغن کرچک به دست می آید.
تنها یک درصد از روغن کرچک تولید شده در سراسر جهان را صرف مصارف دارویی یا تولید فراورده های مفید برای سلامتی می کنند. از روغن کرچک برای درمان یبوست و همچنین، به عنوان مادهٔ استفراغ آور استفاده می شود ( در مواردی که لازم است فرد استفراغ نموده و محتویات معده خود را به هر دلیل تخلیه نماید ) . مصرف زیاد روغن کرچک در زنان باردار می تواند سبب زایمان زودرس در آن ها شود. البته مصرف بسیار زیاد آن ( مثلاً یک بطری روغن ) می تواند کشنده باشد. روغن کرچک بدبو و بدمزه است و از این رو مشهور است.
نام علمی: Ricinus Communis نام انگلیسی: Castor bean plant
کرچک ها گیاهانی یک پایه بوده و روی گل آذین خوشه، به رنگ سبز و در بعضی از انواع گل های یک پایه قرمز بدون گلبرگ. گل های نر به رنگ زرد مایل به سبز با پرچم خامه ای و روغن دار برجسته در خوشه ای تخم مرغی شکل به طول حداکثر ۱۵ سانتی متر. گل های ماده، در قسمت فوقانی خوشه به رنگ قرمز و برجسته قرار گرفته اند. میوه کرچک به صورت کپسول کروی و خاردار متمایل به سبز ( یا قرمز - ارغوانی ) می باشد که در هنگام رسیدن سخت و شکننده می شود و دانه ها به شکل بیضوی پهن و و به شکل دانههای لوبیا و دارای پوسته براقی می باشند؛ که درون آن ها یک مغز کرم یا سفید بسیار روغنی قرار دارد. دانه گیاه متمایل به رنگ قهوه ای و تا حد زیادی سمی بوده، ریسین یک پروتئین بسیار سمی است که در دانه های کرچک وجود دارد. پوست این دانه ها حاوی این سم است که یکی از کشنده ترین سموم طبیعی دنیا است. دانه های کرچک دارای یک زائده زگیل مانند به نام Caruncle هستند، که نوعی از Elaiosome است. ترویج و پراکندگی دانه های Caruncle توسط مورچه ها صورت می پذیرد.

روغن کَرْچَک (castor oil)
مایع چرب و غلیظ بی رنگ یا زرد رنگ یا زرد مایل به قهوه ای حاصل از دانه های گیاه کرچک. اگرچه طعم ناخوشایندی دارد، عملاً بی بوست. در آب حل نمی شود، اما در حلال های آلی حل می شود. کرچک طبی با استفاده از دانه های پوست گرفته تولید می شود. دانه های پوست نگرفتۀ کرچک، که منبع تولید صنعتی روغن کرچک است، ۴۵ تا ۵۵ درصد روغن پس می دهند. روغن را با فشار از دانه ها جدا، تصفیه، و سپس رنگ بری می کنند. روغن کرچک، گذشته از مصرف به منزلۀ مسهلی ساده، به منزلۀ روان ساز نیز در ترکیبات نیتروسلولوزی، در لوازم آرایش، و در فرآورده های عایق کاری به کار می رود و در ساخت لاک ها و رنگ های ضد آب نیز مصرف می شود.