رودخانه های خوزستان

رودخانه های خوزستان عبارتند از:
• کارون
• دز
• کرخه
• مارون یا جراحی
• شاوور
• زهره
منطقه خوزستان کلیه هستی و عظمت خود را به رودهای متعدد که در این سرزمین جاری است مدیون می باشد. سرزمین خوزستان نه فقط دارای اراضی حاصلخیز و زرخیز رسوبی است، بلکه آبیاری این منطقه به بهترین طرق، فراهم گردیده است، به طوری که این منطقه از ادوار خیلی کهن به مناسبت وضعیت این رودها و مجاری متعدد مقام مهم و بزرگی را در تاریخ دارا بوده است. رودهایی که در جلگه خوزستان جریان دارد، از آب های کوهستان های بختیاری و لرستانسرچشمه گرفته و از شمال و شرق به طرف جنوب غربی سرازیر شده و جلگه خوزستان را از آبرفتهای خود، ساخته و پرداخته کرده اند. رودهای مهمی که در این استان جریان دارند، عبارتند از:
کارون بطول ۸۵۰ کیلومتر و عرض متفاوت، از بزرگترین و طویلترین رودهای ایران است. سرچشمه آن از ارتفاعات زردکوه در استان چهارمحال و بختیاری می باشد. کارون در طول مسیر خود بسوی غرب از تنگه ها و دره های عمیق و بستر پر پیچ و خم کوهستانی می گذرد و در راه، شعبات چندی منجمله رود کوهرنگ، رود بازفت و رود خرسان به آن وارد می شود و در شمال شوشتر دو شعبه شده یکی بنام «گرگره و شطیط»، اولی در شرق و دومی در غرب شوشتر بسوی جنوب جریان می یابد، ولی این دو شعبه در جنوب شوشتر در محلی بنام «بندقیر» مجدداً به هم ملحق می شوند. رودخانه کارون در حوالی خرمشهر به دو شاخه تقسیم می شود، یک شاخه بنام «بهمنشیر»، مستقیماً به خلیج فارس وارد می شود، دیگری به همان نام کارون به اروندرود می ریزد و از طریق اروندرود به خلیج فارس ملحق می گردد. [ ۱]
رود گاماساب از حوالی کوه های گرین در نهاوند سرچشمه می گیرد، پس از دریافت شعبانی از ملایر، تویسرکان و نهاوند از یک بستر باریک کوهستانی می گذرد و در قریه بیستون از پای بیستون عبور کرده به باختران کرمانشاه می رسد. در باختران، رود قره سو به آن ملحق می شود، پس از مشروب ساختن باختران و دریافت شعباتی چند مانند: رود «ماهیدشت» و هلیلان و کرند، وارد لرستان می شود، در لرستان در یک بستر سنگی و عمیق در پای «کبیرکوه» به جریان خود ادامه می دهد، پس از دریافت شعباتی چون، کشکان، زال، غزال رود، از بخش های چغلوندی، هرو، خرم آباد و غیره از نواحی گرمسیری لرستان، در مسیر خود به دره عمیق و بستر تنگ وارد می شود، در پل تنگ، آبشاری به ارتفاع ۴۳ متر و عرض ۳ متر تشکیل می دهد. این رود در ادامه جریان خود و عبور از ایلام، ضمن دریافت شعبات چندی بسوی جلگه خوزستان پیش می رود، در قمست غربی خوزستان، قسمتی از آب آن به مصرف آبیاری می رسد و قسمتی دیگر به طرف دجله جریان می یابد، ولی قبل از آنکه به دجله برسد در باتلاق های شرقی دجله محو می شود. گاما ساب در داخل خاک از سرچشمه تا لرستان بنام «سیمره» واز پیوستن رود زال و سیمره کرخه تشکیل میشود در خوزستان به «کرخه» مشهور است. این رودخانه پس از عبور از پای پل کرخه و شوش، پیچ و خم های زیادی را طی کرده به جلگه های میان آب حمیدیه، و دشت آزادگان سرازیر می شود. [ ۲]