رسم المصحف العثمانی

[ویکی نور] رسم المصحف العثمانی تألیف دکتر عبدالفتاح شلبی
کتاب پیرامون یکی از موضوعات علوم قرآنی،یعنی رسم الخط مصحف عثمانی و قرائت های مختلف آن نوشته شده است.نویسنده در این کتاب ابتدا دو واژۀ «رسم» و «مصحف» را معنی نموده، آنگاه به حروفی که در مصحف عثمانی حذف و یا تغییر شکل داده می شوند پرداخته و در ادامه نظریۀ گلدزیهر مستشرق معروف را در باب قرائت ها مطرح نموده و از طرق مختلف و با ادلۀ متعدد به آن پاسخ داده و نظریۀ آن را مردود اعلام می نماید.
در حقیقت این کتاب در راستای پاسخ به شبهۀ این مستشرق نوشته شده که بدنبال آن مباحثی را پیرامون رسم الخط مصحف عثمانی به دنبال خودآورده است
وی در بخشی از کتاب، استشهاد برخی از علماء نحو را برای موضوعات نحوی از آیات قرآن و استفاده نمودن آنها برای اثبات ادعای خود در مسائل نحوی را دلیلی بر این می داند که اختلاف در قرائت ها امری عادی بوده است و در پایان نتیجه می گیرند که قرائت قرآن سنت و روشی است که در آن به سماع از بزرگان و نیز روایت های معروف رجوع می شود و از طرف دیگر هیچ رابطه ی بین قرائت ها و خالی بودن مصاحف از نقطه و شکل(اعراب) وجود ندارد.
کتاب از طرف مؤلف فصل بندی نشده است ولی مطالب آن را می توان به یک مقدمه و ده فصل تقسیم بندی نمود که فهرست موضوعات آن به قرار زیر است: رسم المصحف شامل:

[ویکی فقه] رسم المصحف العثمانی (کتاب). رسم المصحف العثمانی، تالیف دکتر عبد الفتاح شلبی کتاب رسم الخط مصحف عثمانی و قرائت های مختلف آن است.
مؤلف: دکتر عبد الفتاح شلبی کتاب پیرامون یکی از موضوعات علوم قرآنی، یعنی رسم الخط مصحف عثمانی و قرائت های مختلف آن نوشته شده است. نویسنده در این کتاب ابتدا دو واژه « رسم » و « مصحف » را معنی نموده، آنگاه به حروفی که در مصحف عثمانی حذف و یا تغییر شکل داده می شوند پرداخته و در ادامه نظریه گلدزیهر مستشرق معروف را در باب قرائت ها مطرح نموده و از طرق مختلف و با ادله متعدد به آن پاسخ داده و نظریه آن را مردود اعلام می نماید. در حقیقت این کتاب در راستای پاسخ به شبهه این مستشرق نوشته شده که بدنبال آن مباحثی را پیرامون رسم الخط مصحف عثمانی به دنبال خود آورده است وی در بخشی از کتاب، استشهاد برخی از علماء نحو را برای موضوعات نحوی از آیات قرآن و استفاده نمودن آنها برای اثبات ادعای خود در مسائل نحوی را دلیلی بر این می داند که اختلاف در قرائت ها امری عادی بوده است و در پایان نتیجه می گیرند که قرائت قرآن سنت و روشی است که در آن به سماع از بزرگان و نیز روایت های معروف رجوع می شود و از طرف دیگر هیچ رابطه بین قرائت ها و خالی بودن مصاحف از نقطه و شکل (اعراب) وجود ندارد.
ساختار کتاب
کتاب از طرف مؤلف فصل بندی نشده است ولی مطالب آن را می توان به یک مقدمه و ده فصل تقسیم بندی نمود که فهرست موضوعات آن به قرار زیر است:رسم المصحف شامل: مراد از رسم چیست، و از مصحف چه چیزی اراده می کنند ، گلدزیهر و قرائت ها، شواهد تاریخی در جواب گلدزیهر، قرائت هایی که از نظر لغت صحیح هستند و لیکن قرائت نشده اند، الفاظی که دارای قرائت های مختلف هستند بلاغت و اعجاز دارند، رسم الخط مصحف و جایگاه نحویون و قاریان نسبت به آن، بررسی و ارزش گذاری آراء و نظریات نحویون، اختیار قرائت در نزد فراء ، حقائق مهم و بزرگی در بحث رسم الخط مصحف عثمانی و ملحقات بحث
ویژگی ها
۱- در فصل اول: پس از تعریف واژه های «رسم» و «مصحف» کسانی که در زمان پیامبر -صلی الله علیه و آله وسلّم -اقدام به جمع نمودن قرآن کرده اند را نام می برد. ۲- در همین فصل، مواردی از حروف را که در مصحف ها حذف و نوشته نمی شوند را با ذکر آیات آنها بیان می نماید. ۳- در فصل سوم: نظر مستشرق معروف بین گلدزیهر را که در کتاب مذاهب اسلامی خود پیرامون قرائت ها بیان نموده مبنی بر اینکه علت اختلاف قرائت ها، خالی بودن خط عربی از نقطه و شکل می باشد را ذکر و بررسی نموده و اشکالات آن را بیان و این نظریه را مردود می شمارد. ۴- در فصل پنجم: بحث می کند از اینکه بعضی از کلمات در قرآن به قرائت های مختلف (اشکال مختلف) خوانده می شود مانند کلمه «ساحر» که سحر و یا سحار و... خوانده می شود که هر کدام در جای خود نشانه بلاغت و فصاحت و در نتیجه بیانگر وجهی از اعجاز قرآن است.۵- در فصل دهم: ملحقات بحث متابعت از مصحف امام را مطرح نموده مبنی بر اینکه آیا در نوشتن کلمات از آن متابعت کردن لازم است یا خیر؟ آنگاه اقوال علماء را در این باره همراه با ادله آنها ذکر، و در پایان قول به التزام را می پذیرند.
نسخه شناسی
...