[ویکی فقه] رحمت فرستادن امام علی به ابوبکر (شبهه). طبق اعتقاد شیعیان، ابوبکر، خلافت را از حضرت علی غصب کرده است؛ در حالی که برخی از اهل سنت می گویند خود حضرت علی در جاهای مختلف از ابوبکر تمجید کرده و او را اولین مسلمان، مخلص ترین مسلمان، خدا ترس، برتر از همه، دلسوز نسبت به اسلام، نزدیکترین شخص نسبت به رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم)، و... دانسته و برایش طلب رحمت کرده است و این سخنان حضرت، با گفته شیعیان در غصب خلافت منافات دارد. در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم.
تمجید امیرمؤمنان (علیه السّلام) از ابوبکر در این روایت این گونه نقل شده است:«انا عُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ: نا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ اَحْمَدَ، قَالَ: نا اَبِی، قَالَ: نا ابوالْعَوَّامِ، قَالَ: نا عُمَرُ بْنُ اِبْرَاهِیمَ الْهَاشِمِیُّ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِکِ بْنِ عُمَیْرٍ، عَنْ اُسَیْدِ بْنِ صَفْوَانَ صَاحِبِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: لَمَّا تُوُفِّیَ ابوبَکْرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ ارْتَجَّتِ الْمَدِینَةُ بِالْبُکَاءِ وَدُهِشَ الْقَوْمُ، کَیَوْمِ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ فَجَاءَ عَلِیُّ بْنُ ابی طَالِبٍ بَاکِیًا مُسْتَرْجِعًا، وَهُوَ یَقُولُ: الْیَوْمَ انْقَطَعَتْ خِلافَةُ النُّبُوَّةِ حَتَّی وَقَفَ عَلَی بَابِ الْبَیْتِ الَّذِی فِیهِ ابوبَکْرٍ، فَقَالَ: رَحِمَکَ اللَّهُ یَا اَبَا بَکْرٍ، کُنْتَ اَوَّلَ الْقَوْمِ اِسْلامًا وَاَخْلَصَهُمْ اِیمَانًا وَاَشَدَّهُمْ نَفْسًا، وَاَخْوَفَهُمْ لِلَّهِ، وَاَعْظَمَهُمْ غِنًی، وَاَحْوَطَهُمْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ وَاَحْدَبَهُمْ عَلَی الاِسْلامِ، وَآمَنَهُمْ َعلَی اَصْحَابِهِ، اَحْسَنَهُمْ صُحْبَةً، وَاَفْضَلَهُمْ مَنَاقِبَ، وَاَکْبَرَهُمْ سَوَابِقَ، وَاَرْفَعَهُمْ دَرَجَةً، وَاَقْرَبَهُمْ مِنْ رَسُولِهِ، وَاَشْبَهَهُمْ بِهِ هَدْیًا وَخُلُقًا وَسَمْتًا وَفِعْلا، اَشْرَفَهُمْ مَنْزِلَةً، وَاَکْرَمَهُمْ عَلَیْهِ، وَاَوْثَقَهُمْ عِنْدَهُ، جَزَاکَ اللَّهُ عَنِ الاِسْلامِ وَعَنْ رَسُولِهِ وَعَنِ الْمُسْلِمِینَ خَیْرًا، صَدَّقْتَ رَسُولَ اللَّهِ حِینَ کَذَّبَهُ النَّاسُ، فَسَمَّاکَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ صِدِّیقًا وَالَّذِی جَاءَ بِالصِّدْقِ: مُحَمَّدٌ، وَصَدَّقَ بِهِ: ابوبَکْرٍ...»اسید بن صفوان می گوید: زمانی که ابوبکر از دنیا رفت، شهر مدینه سراسر گریه شد و همانند روزی که رسول الله از دنیا رفتند (به شهادت رسیدند)، مردم بی تاب شدند. علی بن ابی طالب در حالی که گریه می کرد و انا لله وانا الیه راجعون می گفت، آمد و فرمود: امروز جانشینی نبوت به پایان رسید، حضرت آمدندند تا این که جلوی درب خانه ای که جنازه ابوبکر در آن بود، ایستاده و فرمودند: خدا تو را رحمت کند ای ابوبکر، تو اولین کسی بودی که اسلام آوردی و از نظر ایمان خالص ترین مردم بودی و دارای نفس قوی بودی و از همه خدا ترس تر بودی و از نظر روحی و معنوی از همه برتر بودی و نسبت به رسول الله، بیش از دیگران احتیاط می نمودی و از همه نسبت به اسلام دلسوزتر بودی و امین ترین فرد برای اصحاب رسول الله بودی و بهترین همراه پیامبر بودی و برترین مردم و با فضیلت ترین آنها بودی و بیشترین سابقه را در بین صحابه داشتی و بالاترین درجه را در بین صحابه داشتی و نزدیک ترین شخص به پیامبر بودی و شبیه ترین مردم به پیامبر از حیث هدایت و اخلاق و کردار بودی و شریف ترین منزلت را در بین صحابه داشتی و در نزد پیامبر مورد اعتمادترین فرد بودی خدا از طرف اسلام و رسولش و مسلمین به تو جزای خیر دهد. وقتی رسول خدا را تصدیق کردی که مردم او را تکذیب کردند؛ پس خدا تو را در کتاب خودش صدیق نامید و کسی که کلام صدق را آورد پیامبر بود و کسی که او را تصدیق کرد ابوبکر بود....
اللالکائی، ابوالقاسم هبة الله بن الحسن بن منصور (متوفای۴۱۸ه)، شرح اصول اعتقاد اهل السنة والجماعة من الکتاب والسنة واجماع الصحابة، ج۷، ص۱۳۷۵.
این روایت دو سند دارد که بعضی از افراد موجود در آن ها را علمای اهل سنت به شدت تضعیف کرده اند:
← سند اول
با چشم پوشی از ضعف سندی، باز هم روایت فوق قابل پذیرش نیست؛ زیرا با روایات صحیح السند و قطعی اهل سنت در تعارض است.به عنوان نمونه صحیح مسلم که از نظر اهل سنت، یکی از صحیح ترین کتاب ها بعد از قرآن است، نظر امیرالمؤمنین (علیه السّلام) نسبت به ابوبکر را چنین روایت می کند:فقال ابوبَکْرٍ قال رسول اللَّهِ صلی الله علیه وسلم ما نُورَثُ ما ترکنا صَدَقَةٌ فَرَاَیْتُمَاهُ کَاذِبًا آثِمًا غَادِرًا خَائِنًا....ابوبکر گفت: رسول الله فرمود: من از خود ارثی به جا نمی گذارم و هرچه که بعد از من باقی بماند از اموال صدقه است، عمر به امیرمؤمنان (علیه السّلام) و عباس گفت: نظر شما در باره ابوبکر این بود که او دروغگو، گناهکار، حیله گر، و خائن است.
النیسابوری القشیری، ابوالحسین مسلم بن الحجاج (متوفای۲۶۱ه)، صحیح مسلم، ج۳، ص۱۳۷۷، تحقیق:محمد فؤاد عبدالباقی، ناشر:دار احیاء التراث العربی، بیروت.
...
تمجید امیرمؤمنان (علیه السّلام) از ابوبکر در این روایت این گونه نقل شده است:«انا عُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ، قَالَ: نا عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ اَحْمَدَ، قَالَ: نا اَبِی، قَالَ: نا ابوالْعَوَّامِ، قَالَ: نا عُمَرُ بْنُ اِبْرَاهِیمَ الْهَاشِمِیُّ، عَنْ عَبْدِ الْمَلِکِ بْنِ عُمَیْرٍ، عَنْ اُسَیْدِ بْنِ صَفْوَانَ صَاحِبِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، قَالَ: لَمَّا تُوُفِّیَ ابوبَکْرٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ ارْتَجَّتِ الْمَدِینَةُ بِالْبُکَاءِ وَدُهِشَ الْقَوْمُ، کَیَوْمِ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ فَجَاءَ عَلِیُّ بْنُ ابی طَالِبٍ بَاکِیًا مُسْتَرْجِعًا، وَهُوَ یَقُولُ: الْیَوْمَ انْقَطَعَتْ خِلافَةُ النُّبُوَّةِ حَتَّی وَقَفَ عَلَی بَابِ الْبَیْتِ الَّذِی فِیهِ ابوبَکْرٍ، فَقَالَ: رَحِمَکَ اللَّهُ یَا اَبَا بَکْرٍ، کُنْتَ اَوَّلَ الْقَوْمِ اِسْلامًا وَاَخْلَصَهُمْ اِیمَانًا وَاَشَدَّهُمْ نَفْسًا، وَاَخْوَفَهُمْ لِلَّهِ، وَاَعْظَمَهُمْ غِنًی، وَاَحْوَطَهُمْ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ وَاَحْدَبَهُمْ عَلَی الاِسْلامِ، وَآمَنَهُمْ َعلَی اَصْحَابِهِ، اَحْسَنَهُمْ صُحْبَةً، وَاَفْضَلَهُمْ مَنَاقِبَ، وَاَکْبَرَهُمْ سَوَابِقَ، وَاَرْفَعَهُمْ دَرَجَةً، وَاَقْرَبَهُمْ مِنْ رَسُولِهِ، وَاَشْبَهَهُمْ بِهِ هَدْیًا وَخُلُقًا وَسَمْتًا وَفِعْلا، اَشْرَفَهُمْ مَنْزِلَةً، وَاَکْرَمَهُمْ عَلَیْهِ، وَاَوْثَقَهُمْ عِنْدَهُ، جَزَاکَ اللَّهُ عَنِ الاِسْلامِ وَعَنْ رَسُولِهِ وَعَنِ الْمُسْلِمِینَ خَیْرًا، صَدَّقْتَ رَسُولَ اللَّهِ حِینَ کَذَّبَهُ النَّاسُ، فَسَمَّاکَ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ صِدِّیقًا وَالَّذِی جَاءَ بِالصِّدْقِ: مُحَمَّدٌ، وَصَدَّقَ بِهِ: ابوبَکْرٍ...»اسید بن صفوان می گوید: زمانی که ابوبکر از دنیا رفت، شهر مدینه سراسر گریه شد و همانند روزی که رسول الله از دنیا رفتند (به شهادت رسیدند)، مردم بی تاب شدند. علی بن ابی طالب در حالی که گریه می کرد و انا لله وانا الیه راجعون می گفت، آمد و فرمود: امروز جانشینی نبوت به پایان رسید، حضرت آمدندند تا این که جلوی درب خانه ای که جنازه ابوبکر در آن بود، ایستاده و فرمودند: خدا تو را رحمت کند ای ابوبکر، تو اولین کسی بودی که اسلام آوردی و از نظر ایمان خالص ترین مردم بودی و دارای نفس قوی بودی و از همه خدا ترس تر بودی و از نظر روحی و معنوی از همه برتر بودی و نسبت به رسول الله، بیش از دیگران احتیاط می نمودی و از همه نسبت به اسلام دلسوزتر بودی و امین ترین فرد برای اصحاب رسول الله بودی و بهترین همراه پیامبر بودی و برترین مردم و با فضیلت ترین آنها بودی و بیشترین سابقه را در بین صحابه داشتی و بالاترین درجه را در بین صحابه داشتی و نزدیک ترین شخص به پیامبر بودی و شبیه ترین مردم به پیامبر از حیث هدایت و اخلاق و کردار بودی و شریف ترین منزلت را در بین صحابه داشتی و در نزد پیامبر مورد اعتمادترین فرد بودی خدا از طرف اسلام و رسولش و مسلمین به تو جزای خیر دهد. وقتی رسول خدا را تصدیق کردی که مردم او را تکذیب کردند؛ پس خدا تو را در کتاب خودش صدیق نامید و کسی که کلام صدق را آورد پیامبر بود و کسی که او را تصدیق کرد ابوبکر بود....
اللالکائی، ابوالقاسم هبة الله بن الحسن بن منصور (متوفای۴۱۸ه)، شرح اصول اعتقاد اهل السنة والجماعة من الکتاب والسنة واجماع الصحابة، ج۷، ص۱۳۷۵.
این روایت دو سند دارد که بعضی از افراد موجود در آن ها را علمای اهل سنت به شدت تضعیف کرده اند:
← سند اول
با چشم پوشی از ضعف سندی، باز هم روایت فوق قابل پذیرش نیست؛ زیرا با روایات صحیح السند و قطعی اهل سنت در تعارض است.به عنوان نمونه صحیح مسلم که از نظر اهل سنت، یکی از صحیح ترین کتاب ها بعد از قرآن است، نظر امیرالمؤمنین (علیه السّلام) نسبت به ابوبکر را چنین روایت می کند:فقال ابوبَکْرٍ قال رسول اللَّهِ صلی الله علیه وسلم ما نُورَثُ ما ترکنا صَدَقَةٌ فَرَاَیْتُمَاهُ کَاذِبًا آثِمًا غَادِرًا خَائِنًا....ابوبکر گفت: رسول الله فرمود: من از خود ارثی به جا نمی گذارم و هرچه که بعد از من باقی بماند از اموال صدقه است، عمر به امیرمؤمنان (علیه السّلام) و عباس گفت: نظر شما در باره ابوبکر این بود که او دروغگو، گناهکار، حیله گر، و خائن است.
النیسابوری القشیری، ابوالحسین مسلم بن الحجاج (متوفای۲۶۱ه)، صحیح مسلم، ج۳، ص۱۳۷۷، تحقیق:محمد فؤاد عبدالباقی، ناشر:دار احیاء التراث العربی، بیروت.
...
wikifeqh: تمجید_امام_علی_از_ابوبکر_(شبهه)