راه هوایی

راه هوایی یا مجرای تنفسی ( به انگلیسی: Respiratory tract ) در انسان، بخشی از آناتومی دستگاه تنفس است که در روند تنفس به شکل مستقیم نقش ایفا می کند.
هوا از راه بینی یا دهان تنفس شده و در حفره بینی یک لایه از غشای مخاطی بینی آلودگی ها و مواد مضر موجود در هوا را فیلتر و جذب می کند. در مرحله بعد هوا وارد حلق که خود یک چهارراه بین مری و حنجره است می شود. در ابتدای حنجره اپیگلوت وجود دارد که در هنگام ورود هوا از بالای حنجره به کنار رفته و اجازه ورود هوا به تراشه را می دهد و در هنگام غذا خوردن ورودی حنجره را می بندد و مانع وارد شدن غذا به راه هوایی می شود.
بعد از حنجره، هوا وارد نای می شود و پس از آن وارد نایژه راست و نایژه چپ می شود. هرکدام از نایژه ها به واحدهای کوچکتری تقسیم می شوند که به آن نایژک می گویند و در نهابت نایژک ها در انتها به کیسه هوایی یا آلوئول ( به انگلیسی: Alveol ) تنفسی ختم می شوند که در آن تبادل گازهای تنفسی در آن صورت می گیرد.
ریه ها در حفره قفسه سینه واقع شده اند که توسط دنده ها محافظت می شوند. در قاعده ریه یک صفحه عضلانی به نام دیافراگم وجود دارد که قفسه سینه را از دستگاه گوارش جدا می کند. دیافراگم که عضله اصلی در فرایند تنفس است توسط سیستم عصبی سمپاتیک کنترل می شود.
ریه ها توسط یک لایه سروزی پوشیده شده اند که روی خود تاخورده است و یک پرده دو جداری تشکیل می دهد که یک لایه آن روی ریه و یک لایه آن سطح داخلی قفسه سینه را در بر می گیرد که به آن پرده جنب می گویند. حدفاصل بین این دو لایه توسط یک مایع به نام مایع جنب که باعث لغزندگی و نرم شدن حرکات می شود پر شده است.
راه هوایی به دو قسمت فوقانی و تحتانی تقسیم بندی شده است:
• راه هوایی فوقانی شامل بینی، مجرای بینی، سینوسهای اطراف بینی، حلق و بخشی از حنجره که بالاتر از تارهای صوتی قرار دارد می شود.
• راه هوایی تحتانی شامل بخشی از حنجره که پایین تر از تارهای صوتی قرار می گیرد، نای، نایژه و نایژک ها می شود. ریه ها را می توان در همین قسمت طبقه بندی کرد یا به شکل مجزا به همراه برونشیل های تنفسی، مجاری آلوئول، کیسه های آلوئول و آلوئول در نظر گرفت.
همچنین در یک تقسیم بندی دیگر راه هوایی را می توان به دو بخش انتقال دهنده و تنفسی تقسیم بندی کرد. منطقه انتقال دهنده هوا و گازهای تنفسی را به بخش تنفسی منتقل می کند و در بخس تنفسی تبادل گازهای تنفسی صورت می گیرد.