دیار

•عه بلنگ کوور لیلم دیاره
چملم کور بو یه خو ریواره
↓ترجمه↓
از بالای کبیر کوه معشوقم^ پیداست^
چشمانم کور شود این که رهگذر بود
( مقصود بیت در انتظار معشوق نشستن است )
•یاران کو بورن که وخت باره
بون تا بچیمنه اژ عه دیاره
↓ترجمه↓
یاران بیاین که هنگام کوچ است
بیاید تا از این ^سرزمین^و ولایت برویم

- - -
🔴 ادعای اصلی:
کلمه های �دیر�، �دور�، �دیار� و �دیر� ( به معنای صومعه ) همه ترکی هستند و از فعل ترکی دویرمک ( �evirmek، برگرداندن ) آمده اند.
- - -
✅ ۱. بررسی ریشه ی واژه ی �دیار�
🔹 �دیار� یک واژه ی کاملاً عربی است.
📚 بر اساس منابع معتبر:
لسان العرب ( ابن منظور ) : دیار جمع �دار� است و به معنای �خانه ها، سرزمین ها، مناطق مسکونی� است.
تاج العروس ( الزبیدی ) : �الدیار� جمع �دار� و به معنای محل اقامت و سرزمین است.
المعجم الوسیط ( مجمع زبان عربی مصر ) : دیار = سرزمین ها، مکان های اقامت
🔸 این واژه در قرآن و متون عربی قبل از اسلام نیز آمده است:
> �فَسِیرُوا فِی ٱلْأَرْضِ فَٱنظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَـٰقِبَةُ ٱلَّذِینَ کَانُوا مِن قَبْلُۚ کَانُوا أَکْثَرَ مِنْهُمْ وَأَشَدَّ قُوَّةً وَآثَارًۭا فِى ٱلْأَرْضِ فَمَآ أَغْنَىٰ عَنْهُم مَّا کَانُوا یَکْسِبُونَ فَلَمَّا جَآءَتْهُمْ رُسُلُهُم بِٱلْبَیِّنَـٰتِ فَرِحُوا۟ بِمَا عِندَهُم مِّنَ ٱلْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِم مَّا کَانُوا بِهِۦ یَسْتَهْزِءُونَ�
( سوره غافر، ۸۲ )
🔹 بنابراین ادعای ترکی بودن �دیار� جعلی است.
- - -
✅ ۲. واژه ی �دیر� به معنای صومعه یا کلیسا
🔸 این واژه هم عربی است.
📚 در منابع عربی و اسلامی:
�دَیر� ( دَیرٌ ) : به معنای صومعه، محل عبادت مسیحیان، راهبان، دیر راهب ها
برگرفته از ریشه �دار� ( خانه ) و در زبان عربی کلاسیک کاملاً رایج است.
📚 منابع معتبر:
لسان العرب: �الدَّیرُ: موضعُ الرُّهبان�
المنجد: دیر = صومعة النصارى
دهخدا: �دَیر، [عربی: دیر] به معنای عبادتگاه راهبان است. �
🔸 حتی در ادبیات فارسی نیز با همین معنا آمده:
> "چو مهمان شدی بر در دیر راهب / ندیدی بجز مِی و مطرب و چاهب" ( نظامی )
🔸 هیچ ریشه ی ترکی برای این واژه وجود ندارد. این واژه قبل از نفوذ ترکی در زبان فارسی، در متون فارسی و عربی وجود داشته است.
- - -
✅ ۳. بررسی واژه ی دور و دوران
🔹 �دور� و �دوران� در فارسی وام واژه از عربی هستند:
�دَور� به معنای گردش، چرخش، مرحله
�دَوران� = مصدر جعلی از �دور�
📚 در عربی:
دَور ( دَارَ – یَدورُ ) از فعل �دارَ / یَدورُ� = چرخیدن، گَردیدن
دوران = مصدر جعلی از همان ریشه
🔸 در زبان عربی فعل �دار� و �یَدورُ� معادل فعل فارسی �گَشتن� یا �چرخیدن� است.
📌 نکته مهم: فعل ترکی دویرمک ( �evirmek / d�nd�rmek ) هیچ ربطی به ریشه عربی �دار / دَور� ندارد. شباهت آوایی دلیل بر اشتراک ریشه نیست.
- - -
✅ ۴. واژه ی دور به معنای فاصله زیاد
🔹 این هم از همان ریشه عربی �دَور� آمده و در فارسی توسعه معنایی یافته.
مثلاً: �او از من دور است� یعنی فاصله دارد.
اما در عربی �بعید� رایج تر است.
🔸 در زبان ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی، واژه ی �Uzaq� یا �Uzak� برای "دور" رایج است، نه �دُور� یا �دویر�. پس حتی در ترکی هم این معنا وجود ندارد.
- - -
✅ ۵. واژه ی دویرمک در ترکی چیست؟
🔸 فعل �دویرمک� در ترکی آذربایجانی یا ترکی عثمانی، به معنای چرخاندن یا گرداندن ( برگرداندن ) است، ولی این فعل:
احتمالاً از ریشه ترکی d�nd�rmek یا d�nmek ( چرخیدن ) ساخته شده
هیچ گونه رابطه تاریخی یا ریشه شناختی با واژگان عربی چون �دور�، �دیر�، یا �دیار� ندارد.
- - -
❌ نتیجه گیری علمی:
واژه ریشه توضیح
دیار عربی جمع �دار� = خانه ها، سرزمین ها
دیر ( صومعه ) عربی به معنای صومعه، محل عبادت راهبان
دور / دوران عربی از فعل �دارَ / یَدور� = چرخیدن
دویرمک ترکی به معنای چرخاندن، ولی بی ارتباط با واژگان فوق
- - -
🔚 جمع بندی نهایی
ادعاهای فوق درباره ی منشأ ترکی واژگان �دیار�، �دیر�، �دور�، �دوران� نه تنها فاقد مستندات علمی است، بلکه با اسناد معتبر زبان شناسی تاریخی در تضاد کامل است. این نوع تحریفات، بیشتر محصول تخیل افراد بدون سواد زبان شناسی و بدون آشنایی با متون تاریخی و واژه نامه های معتبر است.

//دویر مک //چه ربطی به //دیار//دارد.