دوستعلی معیری

دوستعلی معیری ( دوستعلی خان معیرالممالک ) ( زادهٔ ۱۲۵۳ هـ. ش در باغ فردوس - درگذشت ۱۴ آبان ۱۳۴۵ هـ. ش در تهران ) پسر دوستمحمدخان معیرالممالک و نوهٔ دختری ناصرالدین شاه قاجار، ملقب به «اعتصام السلطنه» و «معیرالممالک»، آخرین صاحب لقب از خاندان معیری بود. ناصرالدین شاه او را بیش از دیگر نوادگان خود دوست می داشت. اغلب املاک موروثی معیرالممالکان از جمله باغ فردوس و مهرآباد در دورهٔ حیات او از تملک خاندان معیری خارج شد. وی در اواخر عمر به پیشنهاد حبیب یغمایی خاطرات خود از دوران ناصرالدین شاه را به رشتهٔ تحریر درآورد که در چندین مقالهٔ پی در پی در مجلهٔ یغما و پس از آن به صورت کتاب هایی جداگانه منتشر شدند. همسر اول او دختر میرزا علی اصغرخان امین السلطان بود و پس از او با دختر عمویش که دختر حشمت الممالک بود، ازدواج کرد.
قبر او و همسرش در جنوب غربی امامزاده عبدالله شهرری است.
دوستعلی خان معیرالممالک، خوشنویس چیره دست و از رجال برجستۀ دورۀ قاجار بود که نسل اندر نسل خزانه دار و متصدی امور معماری دربار قاجار بودند. او در نوجوانی وارد مدرسۀ دارالفنون شد و سپس برای فراگیری نقاشی به پاریس رفت. سفر دوستعلی خان در سال 1900 میلادی هم زمان با حضور کمال الملک در پاریس بود، اما روند فراگیری نقاشی و رویکرد آنان در کار نقاشی متفاوت بود. پس از بازگشت به ایران، دوستعلی خان نقاشی را به عنوان یک سرگرمی دنبال کرد، اما در مقایسه با هنرمندان صاحب نام زمانه اش کمتر شناخته شد. هرچند امروز کیفیت بالای نقاشی هایش او را به لحاظ تکنیکی و نحوهٔ ساخت و ساز و رنگ آمیزی هم تراز با ممتازترین شاگردان مکتب کمال الملک قرار می دهد.
از طرفی با توجه به آن که دوستعلی خان معیر الممالک به لحاظ مالی نیازی به فروش آثارش نداشت، هیچگاه در زمان حیاتش آثار او وارد چرخه بازار هنر نشد و البته این امر باعث شده تا به امروز نقاشی های این هنرمند از جمله کمیاب ترین آثار نقاشی از اواخر دورهٔ قاجار و آغاز دوره پهلوی باشد.
• رجال عصر ناصری
• یادداشت هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه قاجار
• وقایع الزمان