دوبلین

دابلین ( به انگلیسی: Dublin ) ( خوانده شود /ˈdʌblɪn/ ) پایتخت و پرجمعیت ترین شهر کشور جمهوری ایرلند است. این شهر بیش از یک میلیون نفر جمعیت دارد و در کرانه رود لیفی واقع شده است. این شهر از سال ۱۹۲۲ رسماً به عنوان پایتخت جمهوری ایرلند معرفی گردید. دین بیشتر مردم دوبلین مسیحی کاتولیک است.
این شهر دوران تاریخی مختلفی را از سر گذرانده است. وایکینگ ها، مردم نروژی، سلت ها، اقوام نورمان، انگلیسی ها اقوامی بودند که دوره ای بر این شهر حاکم بوده اند. در دو دوره متوالی طاعون در این شهر شیوع پیدا کرد و شمار زیادی از مردم دوبلین در قرون وسطی بر اثر ابتلا به طاعون درگذشتند.
شهر دوبلین مانند برخی دیگر از شهرهای ایرلند جدا از محدوده شهرستان نوعی فرمانداری ویژه برای خود دارد و به صورت جدا از سایر بخش ها اداره می شود. شهرهای کورک و گالوی و واترفورد نیز وضعیتی مشابه دارند. بر اساس یک پژوهش انجام شده شهر دوبلین در فهرست ۳۰ شهر برتر دنیا قرار داده شده است. [ ۱] در گذشته دوبلین مرکز فرهنگ و اقتصاد کشور ایرلند بود. کما اینکه هنوز نیز در این کشور چنین جایگاهی دارد و بیشتر مراودات سیاسی و تجاری و سرمایه گذاری ها در ایرلند معطوف به دوبلین هستند.
نام دوبلین از زبان ایرلندی و واژه داب لین ( به ایرلندی:Dubh Linn ) به معنی برکه سیاه گرفته شده است. نام متداول این شهر در زبان ایرلندی مدرن بایله آتا کلایث ( به ایرلندی Baile Átha Cliath ) است که معنی شهر سد معبر را می دهد. این نام به دلیل وجود رودخانه پرآب در محدوده شهری رایج شده است. [ ۲]
در گذشته نام شهر دوبلین تحت تأثیر لهجه حاکمان یا مردم ادوار مختلف متفاوت تلفظ می شده و به عنوان نمونه در زبان انگلیسی باستان شهر را دیفلین ( Difelin ) در زبان نروژی باستان آن را ( Dyflin ) می نامیدند. مردم ایسلند که امروزه زبان نسبتاً کهنه تری را نسبت به سایر ژرمن زبان ها دارند این شهر را در زبان ایسلندی ( Dyflinn ) می نویسند.
شهر دوبلین برای نخستین بار توسط وایکینگ ها بنیان نهاده شد. پس از تهاجم نورمن ها تحت حاکمیت آن ها درآمد. نخستین اشاره به وجود شهری در محدوده کنون دوبلین به نوشته های بطلمیوس بازمی گردد. ممکن است که دوبلین در سده نخست پیش از میلاد مسکونی بوده باشد اما شهر کنونی فعلی در ۸۴۱ بدست نروژی ها بنیان نهاده شد. [ ۳] نروژی ها تا پایان هزاره یکم میلادی در این شهر بودند و پس از آن دوبلین از دست نروژی ها خارج شد اگرچه پادشاه شهر همچنان یک نروژی باقی ماند. پس از آن در پی نبردهایی با سلت ها و در نهایت نورمن ها نفوذ عناصر نروژی در این شهر به پایان رسید. پس از آن دوبلین دوره اشراف سالاری را آغاز نمود که تا سال ۱۸۴۰ که اصلاحاتی بزرگ پدید آمد دوام داشت. در سال ۱۳۴۸ شهر دوبلین از پدیده طاعون سیاه آسیب فراوان دید. [ ۴] این شهر در قرن هفدهم دارای رشد بالایی بود و به سرعت پیشرفت نمود به نحوی که جمعیت دوبلین از ۱۰۰۰۰ نفر در سال ۱۶۰۰ به ۵۰٬۰۰۰ نفر در ۱۷۰۰ دست یافت؛ و حتی برای مدتی در قرن هجدهم این شهر به دومین شهر بزرگ تحت حاکمیت امپراتوری بریتانیا تبدیل شد. اما در آغاز قرن نوزدهم از اهمیت این شهر کاسته شد با این حال همچنان مهم ترین و اصلی ترین شهر در جزیره ایرلند باقی ماند. رشد و توسعه بلفاست سرعت بیشتری نسبت به دوبلین داشت. شهر دوبلین از سال ۱۸۰۱ تا ۱۹۲۱ بخشی از پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند بود. از سال ۱۹۰۶ جنگ های داخلی ایرلند و جنگ ایرلند و انگلستان آغاز شد و به جدایی بخش جنوبی جزیره ایرلند از بریتانیا انجامید و در این دوره دوبلین مرکز تحرکات ایرلندی ها بود. با این حال شهر بلفاست که مردمش برخلاف دوبلینی های کاتولیک، مذهب پروتستان داشتند تحت انقیاد بریتانیا باقی ماندند. در این سال بدنبال جدایی دو ایرلند این شهر مرکز جمهوری ایرلند شد که تا به امروز نیز این وضعیت ادامه دارد. [ ۵]