دایی

/dAyi/

مترادف دایی: خال، خالو

برابر پارسی: کاکو

معنی انگلیسی:
maternal uncle

لغت نامه دهخدا

دایی. ( اِ ) دائی. خال. برادر مادر. خالو. دای. مربرار :
ام و اب و خواهر و برادر چه شدند
کو عمه و عم و خاله و دایی کو.
تأثیر.

فرهنگ فارسی

برادرمادر، خالو، دایی
( اسم ) برادر مادر خال خالو

فرهنگ معین

(اِ. ) برادر مادر، خال .

فرهنگ عمید

برادر مادر، خالو، کاکو، کاکویه.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دایی به برادر مادر گفته می شود.
از آن در بابهای تجارت، نکاح، اطعمه و اشربه و ارث نام برده ‏اند.

احکام دایی
انسان می‏ تواند مالک دایی خود- که برده است- گردد، گرچه مکروه است
دایی محرم انسان است؛ بنابر این، ازدواج با او جایز و صحیح نیست؛ هرچند با واسطه باشد، مانند دایی پدر یا مادر. در این حکم فرقی بین دایی نسبی و رضاعی نیست.

نفقه دایی
۱. ↑ جواهر الکلام ج۲۴،ص ۱۴۴- ۱۴۵
...

دانشنامه عمومی

دایی (عنوان). دایی[ ۱] ( به عربی: دای ) لقبی تُرکی[ ۲] [ ۳] و عنوان اشرافی بود که به حاکمان پادشاهی الجزایر عثمانی، طرابلس و تونس تحت سلطه امپراتوری عثمانی از سال ۱۶۷۱ به بعد داده می شد. [ ۴] از آغاز تا پیش از اشغال الجزایر توسط فرانسه در سال ۱۸۳۰، بیست و نه دایی منصوب شده بودند. این عنوان توسط رهبران غیرنظامی، نظامی و مذهبی محلی برای حکومت مادام العمر انتخاب می شد و با درجه بالایی از خودمختاری از سلطان عثمانی حکومت می کرد. منابع اصلی درآمد وی مالیات بر مردم کشاورزی، خراجهای مذهبی و پرداخت های حمایتی از طرف دزدان دریایی بربر بود که به حمل و نقل دریای مدیترانه حمله می کردند. در بخش اروپایی امپراتوری عثمانی، به ویژه در دوره انحطاط، رهبران غیرقانونی یا ماک که گاه غیرقانونی بودند، گاهی عنوان داهی را کسب می کردند که از عنوان دایی گرفته شده بود. قلمرو سلطنت الجزایر به سه استان ( کنستانتین، تیتری و ریمل ) تقسیم شد که هر یک از آنها توسط یک بیگ ( بای ) که او منصوب کرده بود اداره می شد. آخرین فرد دارای منصب «دایی» طرابلس، توسط احمد قارامانلی کشته شد، وی سلسله قارامانلی را در سال ۱۷۱۱ تأسیس کرد. [ ۵]
عکس دایی (عنوان)عکس دایی (عنوان)
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

جدول کلمات

ابو

مترادف ها

uncle (اسم)
خریدار مال دزدی، عمو، دایی

فارسی به عربی

عم

پیشنهاد کاربران

اقای کشاورز بر چه اساس میگید قیز ترکی نیست؟
قیز از قیزماق و قیزارماق میاد به معنای گرم شدن سرخ شدن
طبیعیتا چون فعل کمکی هم استفاده نشده قطعا ریشش ترکیه.
درمورد اتیمولوژی قیز هم تصور کنید وقتی مثلا سیب زمینی سرخ میشه چه اتفاق هایی میفته
...
[مشاهده متن کامل]

دایه تو زبان های کردی و لری از دایانماق ترکی گرفته شده به معنای تکیه دادن

آغاز می کنیم!
دو دیدگاه درباره این واژه هست:
1 - این واژه پارسی است و از دایه و دایَگ ( َگ در پهلوی برای ه امروزی است ) در پهلوی می آید. ( کاربر گرامی مهدی کشاورز )
2 - این واژه ترکی است و از تای در ترکی می آید و در گذشته تقای/تغای بوده است
...
[مشاهده متن کامل]

کسی به من بگوید تقای چگونه شده است دایی؟این اندازه دگرش واژه تا به کنون ندیده ام! اگر میدونید بگید، این گونه دگرگونی واژه در همه زبان ها نمونه ای ندارد!
دیدگاه نخست خیلی درست تر به نگر می آید، اینکه از دایه به دایی برسیم خیلی نزدیک تر است تا اینکه از تقای به دایی برسیم!
دیگر داوری با شما، ببینید کدام دیدگاه درست تر است!
بدرود ( این دیدگاه شاید پاسخ های تندی داشته باشد! )

أب🇸🇦 پدر🇮🇷
أم🇸🇦 مادر🇮🇷
أخ🇸🇦 برادر🇮🇷
أخت🇸🇦 خواهر🇮🇷
عمه🇸🇦 اَفدَریزه، کاکی، توریا🇮🇷
عمو🇸🇦 اَفدَر🇮🇷
دایی، کاکو🇮🇷
خاله، دایزه🇮🇷
ابن🇸🇦 فرزند پسر🇮🇷
بنت🇸🇦 فرزند دختر🇮🇷
حفید، حفیدة🇸🇦 نوه🇮🇷
جناب پارسوماش ترک گرامی بنده در مبحث واژه ی خاله توضیحاتی دادم اما اینجا هم یادآوری میکنم که دا ریشه ی اوستایی دارد و به معنی مادر که واژه ی دایه در فارسی از همین ریشه است و در گویش لری به مادر دایه میگویند
...
[مشاهده متن کامل]
و یی در واقع یای نسبت است به معنی کسی که نسبتش به مادر میرسد یعنی دایی. پس دایی واژه ی کاملا فارسیست و به ترکی راه پیدا کرده . در ضمن این کلمه حالت مونث هم دارد که با پسوند ایزه به معنی خاله میباشد که میشود دایزه و هنوز در گویش اصفهانی به خاله دایزه میگویند و این کلمه به زبان ترکمنی نیز راه پیدا کرده. لازم به ذکر است پسوند تانیث ساز ایزه دیگر در فارسی کاربرد ندارد ولی در کلماتی مانند دوشیزه در اصل به معنی زنی که شیر میدوشد و پاکیزه در اصل به معنی زن پاکدامن هنوز قابل مشاهده است البته معنیشان تغییر پیدا کرده است.

جناب مهدی کشاورز در منابع می گویند واژه دایی از ترکی وام گرفته شد ولی اگر پارسی است من خیلی خیلی قانع شدم
من یک جا اشتباه کردم واژه قزی یا قز قیز این واژه به هیچ وجه ترکی نیست واژه قز
معادل ابجد 107
...
[مشاهده متن کامل]

تعداد حروف 2
تلفظ qaz[z]
ترکیب ( اسم ) [عربی: قزّ، معرب، مٲخوذ از فارسی: کژ، جمع: قُزُوز] [قدیمی]
مختصات ( قَ زّ ) [ معر. ] ( اِ. )
منبع فرهنگ فارسی معین
چون قیز هم از ریشه واژه قز است این واژه عربی شده در پهلوی گژ است در ترکی رفت شده کاز حرف شما قبول ودرست دوست عزیز با ارادت به قوم بزرگ وبا اصالت ترک که عزیز هستند. 👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

درود
جناب پارسوماش دای قزی هم شد دلیل؟! خود واژه قز یا قیز هم به گمان بسیار، ترکی نیست*.
آیا شما نمی دانید واژه های دا، دایک، دایه، داییک، دالگ و. . در زبانهای ایرانی، همگی به چم مادر هستند؟ و ریشه در واژه [دایَگ] در زبان پارسی میانه ( پهلوی ) دارند؟
...
[مشاهده متن کامل]

هنگامی که گزاره بالا را دریافتی آیا باز همچنان گنگی یا پیچیدگی برای ریشه واژه ی دایی می بینی؟
دایی یعنی کسی که همبسته و در پیوند با دایه ( مادر ) است؛ در پیوند با دایه = دایه ای = دایی.
دایی یعنی کسی که از تبار دایک یا همان خانواده مادری ست.
* گونه های دیگرِ واژه قز را به ریخت کِچ، کیژ، کیجا، کیزگ ( =دختر ) در زبانهای ایرانی هم می بینیم که ریشه در واژه پهلوی کَنیچِ، کنیچَک ( =دختر=girl ) دارند وواژه های کنیز و کنیزک هم از همین واژه ریشه می گیرند ( البته با دگرش معنایی پس از بده بستان با تازیان )
واژه دختر در پهلوی ( دوختر ) هم به چم فرزند ( دختر=doughter ) است.
ترکان اصیل آسیای میانه به گمان بسیار از درهم آمیزی سکاهای آریایی ( سغدیان، تخاریها و. . =تورانیان ) با زردپوستان خاوری ( چینیها، تاتارها، مغولان و. . ) پدید آمده اند، از همین روست که زبان ترکی را آمیخته ای از واژه های آریایی و خاوری می بینیم.

قرض ترکی: ترکی dayı و آذربایجانی را مقایسه کنیددائی قزی . [ ق ِ ] ( اِ مرکب ) مرکب از �دائی �، به معنی برادر مادر و�قز�، به معنی دختر ( ترکی ) و یاء نسبت ، دختردائی .
منابع ها. Doerfer, Gerhard ( 1963 ) T�rkische und mongolische Elemente im Neupersischen [Turkic and Mongolian Elements in New Persian] ( Akademie der Wissenschaften und der Literatur: Ver�ffentlichungen der Orientalischen Kommission; 16 ) ‎[1] ( in German ) , volume I, Wiesbaden: Franz Steiner Verlag, � 1176, page 196
...
[مشاهده متن کامل]

^ Hassandoust, Mohammad ( 2004/2005 ) , Bahman Sarkarati, editor, Farhang - e riše - šen�xti - ye zab�n - e Farsi [An Etymological Dictionary of the Persian Language] ( in Persian ) , volume II: P - D, Tehran: Academy of Persian Language and Literature, →ISBN, page 1264
واژه دایی ترکی است اشتباه است آن پارسی دانست

واژه دایی
معادل ابجد 25
تعداد حروف 4
تلفظ dāy ( ' ) i
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) ‹دائی›[[پهلوی ]]
مختصات ( اِ. )
آواشناسی dAyi
الگوی تکیه WS
شمارگان هجا 2
منبع لغت نامه دهخدا
منبع. فرهنگ لغت معین
واژه دایی پارسی است
منبع. فرهنگ لغت معین
لغت نامهٔ دهخدا
کردی جنوبی: خالو، دایدای
کلمه دایی کلمه پارسی است ترک ها به میگن آمجه دایی یک پارس است هیچ ریشه ترکی یا حتی عربی هم دارد فقط پارسی دارد
Maternal uncle
دالیکه به معنای مادر در کردی هست
دایی در لغت نامه کاشغری امده و در فارسی بدان کاکا گفته میشود گلم میتونید بزنیید اتیمولوژی داای
درود ُ سپاس
جناب رحمتلو ( البته با آوایش عجیب استانبولی! )
کدام سایت گفته که واژه دایی ترکی است؟ تارنمای آبادیس یا دهخدا و دیگران که چنین چیزی نگفته اند، آیا سایتهای کشور آذربایجان گفته اند؟ در نادرستی دیدگاهشان همین بس که نظامی گنجوی را هم شاعر ترک می دانند ( وارونه دیدگاه خود شاعر!!! ) .
...
[مشاهده متن کامل]

واژه ایرانی"کاکو" که تارنمای آبادیس آن را برابر پارسیِ دایی دانسته، باور درستی نیست، کاکو تنها در زبان مازنی بجای دایی کاربرد داشته ( کاکویه ) ولی در دیگر زبانهای ایرانی مانند پارسی ( گویش جنوب ) ، لری، کردی، لکی و. . به چم برادر است که به ریخت کا، کاکا، کاکو، کاک، کاکه واگویی می شود؛ شما که مادر گرامیتان کرمانج است که باید این را بهتر بدانی!
در زبانهای باختریِ ایران و نیز تالشی، مادر را دا، دایَه، دلیکَه می گویند که برگرفته از دایَگ پهلوی ست، این واژه در سنسکریت دهایاته بوده و در ارمنی داییک گفته می شود، پس از دیدگاه واژه شناسی کاملن منطقی ست که دایی از دا و دایه گرفته شده باشد یعنی کسی که در پیوند با دایه و مادر است.

اقای کشاورز کتاب برای چه زمانی هست
من نتونستم منظورمو بگم بنظرم؛
ببینید خود سایت نوشته حتی فارسی نیست
دایه و دالیکه در کردی به فارسی اومدن یعنی مادر
من مادرم کرمانجه دیگه به مادر میگیم دالیکه
...
[مشاهده متن کامل]

ولی دایی ترکی هست
لذا در فارسی بدان کاکو گفته میشه
اما عمو به غلط عربی نوشته شده که مختص عربی نیست
مثل ننه مثل ببه
اما دده در ترکی یعنی جد و همشیره که اشاره کرده دهخدا

زبان فارسی هند و اروپایی است و در این زبان ها ، واژه های جدا برای عمو و دایی و خاله و عمه و زن دایی و زن عمو نداریم ، و چقدر خوبه .
واژه های جدا ویژه زبان عربی است مثلن ، که میان پدر و مادر و وابستگان آنها فرق می گذارد و واژه های جدا برای آنها برمی گزیند ، دایی واژه ای هند و اروپایی است هم میتوان به برادر پدر گفت و هم به برادر مادر ، درست مانند انگلیسی و همچنین میشه بجای واژه های زشت و بد عمو و عمه و خاله ، آنت و آنکل گفت ، بهرحال انگلیسی زبان خویشاوند است و عربی زبان بیگانه
...
[مشاهده متن کامل]

درود ُ سپاس
ممکنه دوستان از بنمایه ها ( منابع ) ترکی باستانی، یکی را بنویسند؟
اگر منظور دیوان لغات الترک باشد این کتاب صد سال پیش پیدا شده! ولی ادعا می شود که نزدیک هزار سال پیش به نگارش درآمده،
...
[مشاهده متن کامل]

کشف این کتاب همزمان بود با پروژه ملت سازی ترک در ترکیه ( آناتولی ) که پیشنیاز آن پاکسازی نژادی و زبانی در آناتولی و همچنین پشتوانه سازی برای فرهنگ و زبانی بود که قرار بود رسمی و اجباری شود.
گذشته از این نکته، گیریم که این کتاب پایه و بنیاد درستی داشته باشد و واژه ادعایی تای به معنای همسان و همانند هم در آن باشد، اینکه شما آن را به معنی برادرمادر ( دایی ) فرض کرده اید وهم و گمان شماست.
ولی از سوی دیگر، واژه "دایَگ" به چم مادر در بنمایه های کهن پهلوی بوده است که از نظر پیشینه بسیار کهنتر از لغات الترک ( با پذیرش درستیَ ش ) هستند، این واژه به دیسه های دایه، دا، داییک و. . هنوز در همه زبانهای ایرانی کاربرد دارد.
پس دایی یعنی کسی که در ارتباط و پیوند با دایه ( مادر ) است؛ در ارتباط با دایه=دایه ای=دایی.

از tayı ترکی باستانی
با گذر زمان به دایی بدل گشته
از تای ترکی به معنی برادر مادر هست
پروتو تورکیک هست و خیلی قدیمی
تای یعمی همسان
تای در تورکی همسان و همخون
تایی هم یعنی همخون مادر
دایی
پاسخ بعدی به تو
شما فرق عربی نو با قدیمی را میدونید؟؟
اصلا کتابو خوندید؟؟ اصل متوجه میشد ؛ ) ) ) ) ) )
دوست عزیز جلو واژه ( آبا ) در دیوان لغات ترک نوشته شده
گروهی از یمنی ها ۱۲۰۰ سال پیش به ترکستان رفته بودند و این واژه عربی یمنی هست
...
[مشاهده متن کامل]

چطور میگید توضیح نداده؟؟؟
حتی به ترکی بلغاری، اوغوزی، باشقیری ، چوواشی و غیره را هم معانیش رو کاملا توضیح داده
دوست عزیز
با گذر زمان کتاب را آپدیت میکنند و قرار نیست همون کتاب نوشتش باشه؟!
ولی در کل دائی گویش اصلیششش تایی بوده و تورکی هست

اصکل جان
در دیوان لغات قوب وجود ندارد
نویسنده هاش عرب بودند و اصلا نمیشه گفت متعصبن
دایی از تایی در دیوان لغات ترک ذکر شده ترکی برا ۸۰۰ سال پیشه
در سایت نگاه کنید نوشته برابر فارسی یعنی اصلا فارسی نیست
درود ُ سپاس
درزبانهای کردی، لری، لکی و. . به مادر "دا" و "دایه" گفته می شود که برگرفته از "دایَگ" پهلوی ست.
دایی کسی ست که وابسته و در پیوند با دایه و مادر است.
دایی = دایه ای = از خانواده مادری
...
[مشاهده متن کامل]

در گویش اصفهانی، به خاله "دایزه" نیز گفته می شود ( خاله ی پدر یا مادر )
دایزه: دای = مادر/ زه = زاده

بامرام. لوتی بامعرفت
دایی یعنی بامرام. لوتی با معرفت
آقایون دیوان لغات الترک کتاب قابل اعتمادی نیست.
مانند:
میگه خوب از قوب در ترکی گرفته شده. واژه ای به نام قوب در زبان ترکی نیست. حالا بزاریم درگذشته بوده، ولی معنی و ریشه ای براش نگفته.
ولی همه میدانند که خوب از ریشه هوپ در فارسی پهلوی و ریشه ی هوپ هم ( هو ) است.
...
[مشاهده متن کامل]

همچنین گفته شده این کتاب برای ۱۰۰۰سال پیش است، ولی به عربی معاصر نوشته شده، نه عربی ۱۰۰۰سال پیش

دایی در دیوان الغات ترک آمده و معنی برادر مادر گفته میشود
و ترکی قدیمی هست که به صور "تایی" گفتع میشده
پس این کلمه تورکی می باشد
با تشکر که میخونین
به زبان محلی برای دایی
دایی:خالو
دختر دایی:دخت خالو
پسر دایی:پس خالو
گفته میشود
《 پارسی را پاس بِداریم》
دایی
واژه ای ایرانی - تورانی - اُروپایی یا بِه تَر گُفته شَوَد سَکاییِ باستان یا اَز نِگَر ریشه شِناسیِ دانِشگاهی :
proto indo - european هِند وُ اُروپاییِ پوریا/ آغازین
...
[مشاهده متن کامل]

دَر اِنگِلیسی : dad : بابا
ایرانیِ کُهَن : دَده = مادُر
ایرانی کُهَن : به گُمان دَدی / دَدا = پِدَر
ایرانی - تورانی : دایه :زَنِ نِگَه دارَنده یِ کودَک
ایرانی - تورانی : دایی : مَردِ نِگَه دارَنده یِ کودَک
ریشه شِناسی : شایَد اَز سِتاکِ : دا = دیدَن ، پاییدَن

اصلا نیومد
خالوو هالو از خال عربی است به پارسی ( با همه گونه های زبانی ایران ) ماما و کاکا است در خراسان بیشتر ماما را به برادر مادر میگفتند و کاکا را به برادر پدر و در اراگ ( از کومش به سوی غرب هرانچه ایرانشهراست
...
[مشاهده متن کامل]
) ماما برادر پدر و کاکا برادر مادر بود مگر در فارس و پاره ای جاها که دگرگون میشد و تاروزگار ما در پارس کاکا به عمو گفته میشد و اکنون نیز در افغانستان ماما به دایی وکرمانجیان به عمو میگویند کرمام و پس مام پسر عمو و دت مام دخت ماما ست

خاک وَ چاکران

ابو ، خالو
بُرار نَنه
دِیی و دِی در گویش شهرستان بهاباد به معنای دایی نیز بکار می رود. مثال:
حاج دِیی: حاج دایی.
دی مُمُّد:دایی محمد.

لرها میگن حالو
در زبان سنگسری به دایی "هالی" گفته میشود
هالدُت:دختر دایی
هالپور:پسر دایی
ابو
خال
خالو
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ٣٩)

بپرس