داعی

[ویکی فقه] داعی به معنی انگیزه و قصد است. از این عنوان در بخش عبادات در مسئله نیت سخن به میان آمده است.
داعی عبارت است از حالت و کشش درونی که انسان را بر انجام دادن عملی بر می‏انگیزد.
احکام
فقها در بخش عبادات در مسئله نیت، این بحث را مطرح کرده‏اند که نیتِ (قصد قربت) معتبر در عبادات آیا داعی است یا گذراندنِ به جا آوردنِ عمل برای خدا در ذهن؟ بنابر قول نخست، در تحقق نیت، صرفآ وجود انگیزه انجام دادن عبادت در نفس انسان برای خدا کافی است؛ بر خلاف قول دوم که نیت با گذراندن آن انگیزه در ذهن تحقق می‏یابد

[ویکی الکتاب] معنی دَاعِیَ: دعوت کننده
معنی لَّا یُجِبْ: اجابت نکند ( در عبارت "وَمَن لَّا یُجِبْ دَاعِیَ ﭐللَّهِ فَلَیْسَ بِمُعْجِزٍ فِی ﭐلْأَرْضِ "جزمش به دلیل شرط واقع شدن برا ی جمله بعدی است)
معنی مُضْطَرَّ: دچار اضطرار شده - آن کس که مضرات و سختیها براو اثر کرده (ااسم مفعول باب افتعال از ضرر (یکی از معانی باب افتعال مطاوعه یا اثر پذیری است)مراد از اجابت مضطر وقتی که او را بخواند این است که خدا دعای دعا کنندگان را مستجاب و حوائجشان را بر میآورد ، و اگر ق...
ریشه کلمه:
دعو (۲۱۲ بار)

[ویکی اهل البیت] داعی (اسم الله). این صفحه مدخلی از فرهنگ قرآن است
داعی، اسم فاعل از «دعا، یدعو» صفت فعل الهی به معنای «خواننده به سوی سعادت و روز رستاخیز» است. فعل آن در قرآن، در موارد متعدّدی به خداوند نسبت داده شده است؛ همچون:
فرهنگ قرآن، جلد 13، صفحه 310.

(به معنای دعوت کننده) عنوانی برای مبلّغان دینی ـ سیاسی در جهان اسلام. این اصطلاح از قرن ۲ق در جریان دعوت بنی عبّاس برضدّ امویان رایج شد. در این دوران، داعیان خراسان در گسترش دعوت عبّاسی نقش مهمّی داشتند و ابومسلم خراسانی به عنوان «صاحب الدّعوه» بر آن ها ریاست داشت. در مذهب اسماعیلی داعی کسی است که تحت نظر حجّت، مردم را به حقیقت دین دعوت می کند و به این مذهب فرامی خواند. محقّقان جدید برای مراتب دعوت اسماعیلی در نظر ناصرخسروشالوده ای مانوی یافته اند. به رغم اختلاف نظر دربارۀ طبقات روحانی مانوی، «داعی» اسماعیلی را با معلّمین یا «ابناء الحلم» در سخن ابن ندیم می توان برابر دانست؛ همچنان که در وظایف و کارکردهای «اَرخِگوس» مانوی با «امام» اسماعیلی همانندی هایی یافته و «مستجیب» اسماعیلی و «نیوشایان» مانوی را نیز از وجوهی با یکدیگر برابر دانسته اند. ریاست سازمان دعوت فاطمی برعهدۀ داعی الدّعاة بود. داعی البلاغ رابط پایگاه مرکزی دعوت در قاهره و پایگاه های محلّی بود و در غیاب حجّت و داعی البلاغ، داعی مطلق با اقتدار کامل امر دعوت را برعهده داشت و داعی محصور دستیار او بود. در عهد فاطمی داعی به عنوان مأمور غیر رسمی دولت فاطمی، مخفیانه در سرزمین های غیرفاطمی فعالیت می کرد تا شرایط را برای استقرار خلافت فاطمی در این مناطق مهیّا کند. در ادبیات فاطمی بر انتصاب داعی به اذن امام تأکید شده است. برخورداری داعی از رفتار و گفتار نمونه و آشنایی او با مذاهب اسلامی و ادیان دیگر و یادگیری زبان محلّی و آداب و رسوم محلّ مأموریّتش نیز مورد توجّه قرار گرفته است. داعی پس از استقرار در محلّ مأموریتش از آزادی عمل برخوردار بود و تنها از راهنمایی های کلّی امام و مراجع مرکزی بهره مند می شد، امّا هرگاه از انجام وظایفش ناتوان می شد باید امام را باخبر می نمود و از مقام خود کناره می گرفت. آثار کلامی و فرقه شناخت های عموماً ضدّ اسماعیلی، برای دعوت شخص مستعد به مذهب اسماعیلی توسط داعی از هفت مرحله یاد کرده اند: «تفرّس» یا بازشناسی شخص آمادۀ دعوت، «تأنیس» یا برقراری دوستی با او، «تشکیک» یا ایجاد شک در باورهای قبلی او، «تدلیس» یا برانگیختن شوق و رغبت نسبت به آیین اسماعیلی در او، «تأسیس» یا طرح اصول و مقدّمات آیین اسماعیلی برای او، «خلع و سلخ» یا به ثمر رسیدن تلاش ها و دست برداشتن مدعو از باورهای قبلی خود و قرار گرفتن در آستانۀ پذیرش آیین اسماعیلی، «ربط» یا پیوند دادن مدعو به آیین اسماعیلی و پیمان گرفتن و عهدبستن با او که دو مرحلۀ «تعلیق» و «اخذ میثاق» را دربر دارد. در دورۀ الموت، تا زمان اعلام قیامت و ظهور امامان، یک نفر «داعی اعظم» یا «عمده» با سمت داعی دیلم یا حجّت امام در الموت اقامت داشت و داعیان محلّی دیگر مناطق نزاری را برمی گزید. گویا در اواخر دورۀ الموت، معلّم دینی به عنوان منصبی غیر رسمی جای عنوان داعی را گرفت. پس از سقوط الموت، در دعوت قاسم شاهی در دورۀ انجدان، داعی مرتبۀ منفرد بعد از حجّت اعظم بود که حدود فعالیتش به یک منطقه یا یک جماعت خاص محدود نمی شد و بازرسی جماعت های مختلف و گزارش احوال آن ها به مرکز دعوت و رساندن رهنمودها به رهبران محلّی و اشاعۀ دعوت در مناطق بیرون از اقتدار جامعۀ نزاری را برعهده داشت. ابواسحاق قهستانی در قرن ۹ق نیز بر این مسئله تأکید می کند و داعی را کمال مرتبۀ معلّمی می داند. فرقه های منشعب از دعوت فاطمی از داعی تعبیرهای متفاوتی دارند. نزد دروزیان اوّلیه، داعی با اصل علوی جِدّ مطابق بود و به همراه مأذون و نقیب در مرتبه ای فروتر از حدود پنجگانه یا حواریون عالی رتبۀ حاکم بامر الله قرار داشت. البتّه بعد از کناره گیری بهاء الدّین مقتنی در ۴۲۹ از رهبری دروزیّه، علّت وجودی این سلسله مراتب از بین رفت و مجموعه نوشته های مقدّس دروز جای آن ها را گرفت. در تشکیلات دعوت داودی هند، رئیس دعوت داعی مطلق است که جانشین امام مستور محسوب شده و لغزش ناپذیر و دارای دانش مذهبی لازم شناخته می شود. در دعوت سلیمانی، داعی مطلق در یمن اقامت دارد و «داعی قبایل یام» خوانده می شود. میر سیّد شریف جرجانی اشعری هم در شرح مواقف از «داعی کبیر» و «داعی مأذون» به عنوان مراتب چهارم و پنجم دعوت اسماعیلی یاد می کند.