خلیل ثقفی

لغت نامه دهخدا

خلیل ثقفی. [ خ َ لی ل ِ ث َ ق َ ] ( اِخ ) دکتر خلیل خان ثقفی ، معروف به اعلم الدوله فرزند میرزا عبدالباقی حکیم باشی ، ملقب به اعتضادالاطباء است که میرزا عبدالباقی ازاطباء معروف ناصرالدین شاه بود. اعلم الدوله به روش پدر ابتدا طب در دارالفنون و سپس در فرانسه آموخت. علاوه بر طب در ادب و نویسندگی دست داشت. کتب متعددی دراین زمینه نوشت و بعضی از آنها حاوی داستانهایی است که در اغلب آنها خود وی شاهد عینی و حاضر و ناظر بوده است. اواخر عمر انجمن معروف به انجمن معرفةالروح تجربتی را تشکیل داد. در 1323 هَ. ق. به سن 88 سالگی در تهران درگذشت. او راست : مقالات گوناگون هزار و یک حکایت ، خردنامه جاویدان و چند کتاب دیگر بفارسی ونیز چند رساله و مقاله بزبان فرانسوی که کتب فارسی نامبرده در فوق در تهران و کتب به زبان فرانسوی در فرانسه بچاپ رسیده است. ( نقل به اختصار از وفیات معاصرین محمد قزوینی در مجله یادگار سال 3 شماره 5 ).

فرهنگ فارسی

دکتر خلیل خان ثقفی معروف به اعلم الدوله فرزند میرزا عبدالباقی حکیم باشی ملقب باعتضاد الاطبائ است که میرزا عبدالباقی از اطبائ معروف ناصرالدین شاه بود .

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ثقفی، خلیل، مشهور به اعلم الدوله، پزشک، نویسنده و مترجم معاصر و یکی از نخستین دانش آموختگان رشته پزشکی جدید در ایران بود.
وی در شعبان ۱۲۷۹ در تهران به دنیا آمد. او یکی از نُه فرزند حاج میرزا عبدالباقی اعتضادالاطباء، از پزشکان سنّتی ] بود ثقفی نسب خاندان خود را با ۲۷ واسطه به مختار ثقفی (متوفی ۶۷) رسانده است، اما در صحت این انتساب تردید وجود دارد.

سیر تاریخی تحصیلات خلیل ثقفی
← تحصیلات ابتدایی وی
ثقفی پس از ورود به ایران به دربار راه یافت و در ۱۳۱۶ به همراه هیئتی برای معالجه شاهزاده ملک منصورمیرزا شعاع السلطنه، فرزند مظفرالدین شاه قاجار، به آلمان اعزام شد او پس از بازگشت از این سفر ، به عنوان پزشک مخصوص مظفرالدین شاه (حک: ۱۳۱۳ـ ۱۳۲۴) بر گزیده شد و در ۱۳۲۰، شاه لقب  اعلم الدوله را به وی اعطا کرد.

تأثیر خلیل ثقفی در فرمان مشروطیت
...

پیشنهاد کاربران

خلیل ثقفی ( اعلم الدوله ) ( ۱۲۴۱–۱۳۲۳ خورشیدی ) پزشک، سیاستمدار، نویسنده و مترجم دوره قاجار و یکی از نخستین دانش آموختگان رشته پزشکی جدید در ایران بود. او پزشکیِ سنّتی را از پدرش حاج میرزا عبدالباقی اعتضادالاطباء از پزشکان سنّتی آن دوره، آموخته بود.
...
[مشاهده متن کامل]

وی پسر حاج میرزا عبدالباقی اعتضادالاطباء پزشک بنام تهران و برادر بزرگتر متین السلطنه نماینده مجلس و مدیر روزنامه عصر جدید بود. وی پس از فراگیری مقدمات ادبیات فارسی و عربی به تحصیلات عالی پرداخت و طب سنتی و حکمت الهی را نزد پدر و هیئت و نجوم و علوم ریاضی و طبیعی را نزد میرزا محمدعلی شیرازی فراگرفت. در سال ۱۲۵۹ در رشته طب در دارالفنون مشغول به تحصیل شد و سه سال بعد موفق به دریافت نشان علمی گردید و به عنوان مدرس در دارالفنون به تدریس پرداخت. در ۱۲۶۵ به عنوان پزشک در وزارت امور خارجه استخدام گردید و یکسال بعد با دریافت نشان طلا از دارالفنون فارغ التحصیل شد. احتمالاً وی نخستین دانش آموخته ایرانی رشته پزشکی در داخل کشور بود که «دکتر» خوانده شد.
ثقفی در ۱۲۷۳ به توصیه تولوزان، پزشک مخصوص ناصرالدین شاه قاجار، برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی عازم پاریس شد و تولوزان شخصاً اجازه عزیمت او را از شاه گرفت. وی از ۱۲۷۳ تا ۱۲۷۷ در پاریس و مدتی نیز در وین درس خواند. در ۱۲۷۶ نشان علمی و عنوان شوالیه را از دولت فرانسه گرفت و در ۱۲۷۷ به ایران بازگشت. ثقفی پس از ورود به ایران به دربار راه یافت و در ۱۲۷۷ به همراه هیئتی برای معالجه شاهزاده ملک منصورمیرزا شعاع السلطنه، فرزند مظفرالدین شاه قاجار، به آلمان اعزام شد. او پس از بازگشت از این سفر، به عنوان پزشک مخصوص مظفرالدین شاه برگزیده شد و در اغلب سفرهای شاه همراه او بود در سال ۱۲۸۱ شاه لقب اعلم الدوله را به وی اعطا کرد.
گفته شده است که همزمان با خیزش مردمی در اوایل انقلاب مشروطه، اخبار و وقایع اتفاق افتاده را اعلم الدوله به اطلاع مظفرالدین شاه می رسانده و در جهت دهی نظر شاه مؤثر بوده و حتی گفته شده است که فرمان مشروطه را ثقفی به شاه دیکته کرده است. هرچند از میان نامه های قوام السلطنه این آگاهی ها استنباط می شود ولی در خاطرات مخبرالسطنه ذکری از نقش ثقفی بمیان نیامده است.
پس از مرگ مظفرالدین شاه جانشین او محمدعلی شاه برای بی اعتبار کردن امضای فرمان مشروطیت دستور داد تا گواهی اختلال مشاعر مظفرالدین شاه را در هنگام امضای فرمان مشروطیت تهیه کنند و به تأیید پزشکان دربار برسانند، اما ثقفی از امضای این گواهینامه امتناع کرد و پس از توقیف اموالش به فرانسه گریخت و در آنجا با ایجاد انجمن ایران جوان به مبارزه و مخالفت با استبداد صغیر ادامه داد.

خلیل ثقفی
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/خلیل_ثقفی

بپرس