خانه در هند و پاکستان

[ویکی فقه] شرایط اقلیمی و نوع آب و هوا، هم جواری با رودخانه های بزرگ حوزه سند، گرما، رطوبت و باران های موسمی از عوامل تأثیرگذار در معماری خانه های هند و پاکستان است.
در موهنجودارو، یکی از مراکز تمدن پنج هزار ساله دره سند پاکستان، شواهدی از شیوه های تکامل یافته در خانه سازی دیده شده است. در قسمت جنوبی شهر، بقایایی از محله های مسکونی وجود دارد که کوچه ها و خیابانها آن ها را به صورت مجتمع های کاملا متمایز درآورده اند. به نظر می رسد این خانه ها حداقل دو طبقه و دارای چندین اتاق، پیرامون یک حیاط مرکزی بوده و حمام و چاه آب داشته اند. دهانه چاه ها دریچه ای داشته که مانع افتادن کودکان و حیوانات اهلی به درون آن می شده است. درِ ورودی خانه ها به سوی کوچه های تنگ باز می شده و راه دسترسی به طبقه دوم و پشت بام از طریق پلکان بوده است. چنین به نظر می رسد که در طراحی و ساخت خانه های موهِنجودارو امنیت و راحتی بیش تر از زیبایی اهمیت داشته است. بدین سبب، دهلیزها، اتاق های پذیرایی، حیاط ها، پلکان ها، سرویس های بهداشتی و چاه ها، براساس نیازهای روز مره ساخته شده اند. تعداد در و پنجره ها در این خانه ها، به منظور محافظت در برابر شدت نور و گرمای منطقه سند، کم بوده و حیاط خلوت مهم ترین محل تأمین نور و هوا بوده است. پایه های خانه ها با خشت پخته چنان محکم ساخته می شد که با افزایش سطح سیلاب رودخانه سند و شدت گرفتن بارندگی آسیبی به ساختمان نرسد. فاضلاب خانه ها از مجراهای زیرزمینی به شبکه فاضلاب اصلی شهر که در زیر خیابان ها امتداد داشت، هدایت می شد. کل شهر نوعی سیستم لوله کشی داشت. از آب چاه های منازل نیز برای نظافت و آشپزی استفاده می کردند.
ورود الگوی های معماری اسلامی به هند
پس از ورود مسلمانان به این مناطق، شهرنشینی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و به تدریج الگوهای ساختمانی خاصی به هند وارد شد، از جمله استفاده از مواد پایدار و محکم به جای مصالح سست و ناپایدار، و استفاده از نوعی معماری نظامیِ توسعه یافته در ساخت بناها. به تدریج با ورود و مهاجرت معماران مسلمان، معماری بومی جدیدی با ویژگی های اسلامی و تلفیق سنّت های معماری هندی و اسلامی شکل گرفت، مصالح به کار رفته، بر اساس موقعیت آب و هوایی مناطق مختلف، سنگ، آجر و گِل بود؛ مثلا در بنگال به علت کمیابی سنگ و نیز شرایط آب و هوای استوایی، ناگزیر از آجرهای محکم و در ماندو از سنگ های ساختمانی مختلف بهره گرفته شده است.
ساخت بادگیر
در دوره بابر (۹۳۲ـ۹۳۷)، برای محافظت خانه ها در برابر گرما، به جای استفاده از دیوارهای ضخیم و روزنه های کوچک، شیوه های جدیدتری به کار گرفته شد. مهم ترین آن ها بادگیرهای سند بود. این بادگیرها به شکل ستون های عمودی چوبی بودند که از پشت بام خانه ها در جهت باد بیرون رفتگی داشتند و باد را به سوی خود می کشیدند و به طور مستقیم به اندرونی خانه هدایت می کردند. نوع مجهزتر این بادگیرها با عبور باد از روی یک فیلتر زغالی ـ آبی پیش از ورود به خانه، جریان هوا را سرد می کرد. این روش هم اکنون نیز در برخی شهرهای هند مثل حیدرآباد رایج است.
عوامل تأثیرگذار در معماری هند
...