[ویکی فقه] در بخش جنوب شرقی قطر ، بقایای منزلی با دو اتاقِ ساخته شده از سنگهای تراش نخورده از عصر نوسنگی (بین هزاره های پنجم و چهارم پیش از میلاد) به دست آمده که نشان دهنده آثار سکونت و استقرار دائم انسان در این سرزمین است. .
نشانه هایی از چادرنشینی نیز از هزاره پنجم قبل از میلاد در اُمّ الماء، شمال غربی اُمّ سعید، رأس عُوَیْنات و اُمّ طاقه در دست است. در محلی میان قریة النعمان و اُمّ الماء در شمال غربی قطر، قریه ای مشتمل بر مسجد و قلعه و بقایای بیش از ۲۵۰ خانه از زیر خاک بیرون آمده است. باستان شناسان دانمارکی که کاوش این منطقه را به عهده داشته اند، این آثار را به دوره عباسیان (حک: ۱۳۲ـ۶۵۶) نسبت می دهند. از قرن یازدهم نیز در شهر الحُوَیلَه، قلاع و حدود ششصد خانه کشف شده است. اگرچه آثار چندانی از این منازل باقی نمانده، مصالح شناخته شده بناها شامل سنگهای تراش نخورده و سنگهای دریایی و گچ بوده است. در برخی نواحی مانند عَریش، نزدیک ترین آبادی قطر به بحرین در سه کیلومتری جنوب غربی خور، چادرنشینی در گذشته رواج داشت و حتی در اوایل سده چهاردهم شیوخ آل ثانی (تهیه شده در (مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، گروه بررسی مسائل کشورها،) تهران ۱۳۶۸ش.) هنوز در خیمه زندگی می کردند. شهرهای بزرگ قطر از جمله دوحه، تا اواسط قرن چهاردهم مانند قریه ای بزرگ بودند و خانه هایشان با سنگ و گل یا گچ به صورت ساده ساخته می شد و از نقشه ای مشخص در ساختار آن ها استفاده نمی شد.
وسعت خانه های سنتی
خانه های سنّتی قطری از نظر وسعت و اندازه به دو نوع تقسیم پذیر است. نوع اول، خانه های ساده ای است که با سنگ و گل بنا شده و عامه مردم شهرها و روستاها در آن ها ساکن اند. این منازل غالبآ یک یا دو اتاقه است. حمام درون اتاق تعبیه می شود و دیوار آن از سقف اتاق کوتاه تر است. مجلس (اتاق پذیرایی) جدا از سایر اتاقها و معمولا نزدیک ورودی اصلی خانه است. مخازن آب معمولا در گوشه ای از حیاط قرار دارد. حیاط این نوع خانه ها محل استراحت و بهره گیری از نور و هواست که در وسط آن آلاچیقی بالاتر از سطح حیاط برای خواب شبانه در تابستانها تعبیه می شده است. گاهی قسمتی از حیاط مخصوص نگهداری چهارپایان بوده و این امر در قطر و کشورهای خلیج فارس شایع است. اتاق در این نوع خانه ها مستطیل شکل با ابعاد ۴ متر × ۳ متر و دیوارهایی به قطر ۴۵ سانتیمتر و مشرف به حیاط است و روزنهایی به شکل روزنهای مشربیه برای نور و هوا دارد. در بعضی خانه ها ناودان چوبی بر روی جدار بیرونی اتاق تعبیه شده است.
خانه ها ی طبقه مرفه
نوع دوم خانه ها به طبقه مرفه اختصاص دارد. این خانه ها دوطبقه و شامل اتاقهای مستطیل شکلِ مشرف به حیاط است و قسمت مخصوص خدمات و پلکانی در حیاط برای صعود به طبقه بالا دارد. گاهی در پشت بام آن ها از کنگره (شَرفه) برای زیبایی بیش تر و ایجاد حصار استفاده شده است. این خانه ها بیش تر دارای گچ بری با نقشهای هندسی و گیاهی، درهای چوبی، بازشوها و روزنهایی با شیشه های رنگی بوده است ساختار خانه ها در قطر به گونه ای بوده است که بتوانند تعداد اتاقها را، با ازدیاد افراد خانه، بیشتر کنند. ورودی در این خانه ها به شکلی بوده که امکان دید مستقیم از بیرون وجود نداشته است. معمولا بالای ورودی نیم گنبدهایی قرار می گرفته که مانند خانه ناصر عبیدان ، مقرنسهای زیبایی داشته است. در قطر درهای ورودی چوبی با نقشهای هندسی و گیاهی، به صورت یک یا دو لنگه رایج بوده و گل میخهای بسیاری روی آن ها نصب می شده است. روی یکی از لنگه ها، کوبه هایی چکشی نصب می گردید که تا سالهای اخیر نیز در بعضی نواحی از آن ها استفاده می شد. مهم ترین جزء درها یعنی دماغه به بهترین وجه تزیین می شده و لنگه ها درون چهارچوبهای گاه آهنی، و چهارچوبه نیز روی سنگ قرار می گرفته است. در دوحه، گاه بالای درها پوششی چوبی برای پیشگیری از ورود باران تعبیه می شده است.
← حیاط خانه ها
...
نشانه هایی از چادرنشینی نیز از هزاره پنجم قبل از میلاد در اُمّ الماء، شمال غربی اُمّ سعید، رأس عُوَیْنات و اُمّ طاقه در دست است. در محلی میان قریة النعمان و اُمّ الماء در شمال غربی قطر، قریه ای مشتمل بر مسجد و قلعه و بقایای بیش از ۲۵۰ خانه از زیر خاک بیرون آمده است. باستان شناسان دانمارکی که کاوش این منطقه را به عهده داشته اند، این آثار را به دوره عباسیان (حک: ۱۳۲ـ۶۵۶) نسبت می دهند. از قرن یازدهم نیز در شهر الحُوَیلَه، قلاع و حدود ششصد خانه کشف شده است. اگرچه آثار چندانی از این منازل باقی نمانده، مصالح شناخته شده بناها شامل سنگهای تراش نخورده و سنگهای دریایی و گچ بوده است. در برخی نواحی مانند عَریش، نزدیک ترین آبادی قطر به بحرین در سه کیلومتری جنوب غربی خور، چادرنشینی در گذشته رواج داشت و حتی در اوایل سده چهاردهم شیوخ آل ثانی (تهیه شده در (مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، گروه بررسی مسائل کشورها،) تهران ۱۳۶۸ش.) هنوز در خیمه زندگی می کردند. شهرهای بزرگ قطر از جمله دوحه، تا اواسط قرن چهاردهم مانند قریه ای بزرگ بودند و خانه هایشان با سنگ و گل یا گچ به صورت ساده ساخته می شد و از نقشه ای مشخص در ساختار آن ها استفاده نمی شد.
وسعت خانه های سنتی
خانه های سنّتی قطری از نظر وسعت و اندازه به دو نوع تقسیم پذیر است. نوع اول، خانه های ساده ای است که با سنگ و گل بنا شده و عامه مردم شهرها و روستاها در آن ها ساکن اند. این منازل غالبآ یک یا دو اتاقه است. حمام درون اتاق تعبیه می شود و دیوار آن از سقف اتاق کوتاه تر است. مجلس (اتاق پذیرایی) جدا از سایر اتاقها و معمولا نزدیک ورودی اصلی خانه است. مخازن آب معمولا در گوشه ای از حیاط قرار دارد. حیاط این نوع خانه ها محل استراحت و بهره گیری از نور و هواست که در وسط آن آلاچیقی بالاتر از سطح حیاط برای خواب شبانه در تابستانها تعبیه می شده است. گاهی قسمتی از حیاط مخصوص نگهداری چهارپایان بوده و این امر در قطر و کشورهای خلیج فارس شایع است. اتاق در این نوع خانه ها مستطیل شکل با ابعاد ۴ متر × ۳ متر و دیوارهایی به قطر ۴۵ سانتیمتر و مشرف به حیاط است و روزنهایی به شکل روزنهای مشربیه برای نور و هوا دارد. در بعضی خانه ها ناودان چوبی بر روی جدار بیرونی اتاق تعبیه شده است.
خانه ها ی طبقه مرفه
نوع دوم خانه ها به طبقه مرفه اختصاص دارد. این خانه ها دوطبقه و شامل اتاقهای مستطیل شکلِ مشرف به حیاط است و قسمت مخصوص خدمات و پلکانی در حیاط برای صعود به طبقه بالا دارد. گاهی در پشت بام آن ها از کنگره (شَرفه) برای زیبایی بیش تر و ایجاد حصار استفاده شده است. این خانه ها بیش تر دارای گچ بری با نقشهای هندسی و گیاهی، درهای چوبی، بازشوها و روزنهایی با شیشه های رنگی بوده است ساختار خانه ها در قطر به گونه ای بوده است که بتوانند تعداد اتاقها را، با ازدیاد افراد خانه، بیشتر کنند. ورودی در این خانه ها به شکلی بوده که امکان دید مستقیم از بیرون وجود نداشته است. معمولا بالای ورودی نیم گنبدهایی قرار می گرفته که مانند خانه ناصر عبیدان ، مقرنسهای زیبایی داشته است. در قطر درهای ورودی چوبی با نقشهای هندسی و گیاهی، به صورت یک یا دو لنگه رایج بوده و گل میخهای بسیاری روی آن ها نصب می شده است. روی یکی از لنگه ها، کوبه هایی چکشی نصب می گردید که تا سالهای اخیر نیز در بعضی نواحی از آن ها استفاده می شد. مهم ترین جزء درها یعنی دماغه به بهترین وجه تزیین می شده و لنگه ها درون چهارچوبهای گاه آهنی، و چهارچوبه نیز روی سنگ قرار می گرفته است. در دوحه، گاه بالای درها پوششی چوبی برای پیشگیری از ورود باران تعبیه می شده است.
← حیاط خانه ها
...
wikifeqh: خانه_در_قطر