حیات در قران و حدیث

[ویکی فقه] حیات در قرآن و حدیث. حَیات، مفهومی با کاربرد در قرآن و حدیث، فلسفه و عرفان است.
این واژه اسم مصدر از ریشه حی ی و به معنای زندگانی و زنده شدن است که در مقابل آن مَوت و مَمات (مردن) به کار می رود. در اصطلاح، نیرویی است که موجب بروز حس و تحرک در موجود زنده میشود و موجودات با آن خود را از نقص به کمال می رسانند مُناوی، ذیل «الحیاة».

واژه حیات در مصحف شریف
در قرآن کریم واژه حیات ۷۶ بار به کار رفته است. مفهوم حیات در قرآن شامل همه موجودات زنده می شود. در پنج آیه قرآن لفظ حَیّ (زنده) به خدا نیز نسبت داده شده است. واژه حیات در قرآن چندگونه به کار رفته است. برخی کاربردهای آن با مفهوم لغوی واژه منطبق است، از جمله مَحْیایَ «زندگی من»، اَحْیآءً «زندگان» و یَسْتَحْیُونَ «زنده نگه می داشتند». حتی گاهی این واژه به صورت مجازی به کار رفته است، مانند نسبت دادن حیات به زمین مرده که مراد از آن روییدن گیاهان در زمین است.
از سوی دیگر، در برخی آیات به اصلاح دیدگاه آدمیان درباره حیات با بیانِ ابعاد جدیدی از آن و عمق بخشیدن به مفهوم حیات، به عنوان نعمتی الهی، توجه شده است. بر این اساس، در قرآن کریم حیات مفهومی فراتر از تحرکات بدنی و فعالیتهای روزمره زندگی را در بر می گیرد، از جمله در آیات ۱۲۲ سوره انعام و ۲۴ سوره انفال، که بنابر نظر مفسران، پیروی از حق و ایمان به خدا عاملی حیات بخش است که موجب هدایت انسان (زنده شدن وی) می گردد، در مقابلِ کفر که مرگ محسوب شده است و به همین سبب خدا در آیه ۲۲ سوره فاطر مؤمنان را اَحیاء (زندگان) و کافران را اَموات (مردگان) خوانده است.

حیات طیبه
تعبیر «حَیوةًطَیِّبَةً» در آیه ۹۷ سوره نحل تعبیر روشنی از این کاربرد در قرآن عرضه کرده است. براساس این آیه، خدا به مؤمنانی که اعمال صالح انجام میدهند، حیاتی پاک و پسندیده میبخشد.
مفسران این زندگی را در برابر «مَعیشَةً ضَنْکاً»، زندگی سخت قرار داده و محل وقوع آن را در همین دنیا یا برزخ یا آخرت دانسته اند. همچنین منظور از آن را رزق حلال، قناعت، بهشت، سعادت، ایمان به خدا و انجام دادن طاعات، چشیدن شیرینی طاعت خدا و توفیق بر انجام دادن آن، استغنا از خلق و روی آوردن به خدا و نیز شناخت خدا و صادق بودن در برابر وی بیان کرده اند.

← نظر علامه طباطبائی
...