[ویکی فقه] حکومت به توسعه موضوع به توسعه تعبّدی افراد موضوع دلیل محکوم، توسط دلیل حاکم اطلاق می شود.
حکومت به توسعه موضوع، به معنای تفسیر و نظارت دلیل حاکم، بر دلیل محکوم، از راه ایجاد توسعه تعبدی در ناحیه افراد موضوع دلیل محکوم می باشد، مانند این که مولا بگوید: «الخمر حرام»، آن گاه دایره افراد موضوع را توسعه تعبدی داده و بگوید: «کل مسکر خمر»؛ یعنی فقاع و نبیذ و غیره را نیز تعبداً زیر عنوان خمر وارد کند تا حکم حرمت شامل آنها نیز بشود. در کتاب « اصول الفقه » آمده است:«لان الحکومة علی قسمین:... قسم بتوسعته، مثل ما لو قال عقیب الامر باکرام العلماء «المتقی عالم» فان هذا یکون حاکما علی الاول و لیس فیه اخراج بل هو تصرف فی الموضوع بتوسعة معنی العالم ادعاء الی ما یشمل المتقی، تنزیلا للتقوی منزلة العلم فیعطی للمتقی حکم العلماء من وجوب الاکرام و نحوه و مثاله فی الشرعیات: «الطواف صلاة» فان هذا التنزیل یعطی للطواف الاحکام المناسبة التی تخص الصلاة من نحو احکام الشکوک».
حکومت به توسعه موضوع، به معنای تفسیر و نظارت دلیل حاکم، بر دلیل محکوم، از راه ایجاد توسعه تعبدی در ناحیه افراد موضوع دلیل محکوم می باشد، مانند این که مولا بگوید: «الخمر حرام»، آن گاه دایره افراد موضوع را توسعه تعبدی داده و بگوید: «کل مسکر خمر»؛ یعنی فقاع و نبیذ و غیره را نیز تعبداً زیر عنوان خمر وارد کند تا حکم حرمت شامل آنها نیز بشود. در کتاب « اصول الفقه » آمده است:«لان الحکومة علی قسمین:... قسم بتوسعته، مثل ما لو قال عقیب الامر باکرام العلماء «المتقی عالم» فان هذا یکون حاکما علی الاول و لیس فیه اخراج بل هو تصرف فی الموضوع بتوسعة معنی العالم ادعاء الی ما یشمل المتقی، تنزیلا للتقوی منزلة العلم فیعطی للمتقی حکم العلماء من وجوب الاکرام و نحوه و مثاله فی الشرعیات: «الطواف صلاة» فان هذا التنزیل یعطی للطواف الاحکام المناسبة التی تخص الصلاة من نحو احکام الشکوک».
wikifeqh: حکومت_به_توسعه_موضوع