حکم و قضاوت

[ویکی فقه] در نوشتاری که فراروی دارید به بررسی فتوای فقیهان، در باب حکم و قضاوت بر اساس قرینه پرداخته شده است.
انسان موجودی است اجتماعی که هماره برای دستیابی به هدفها و برآوردن نیازهای خود، با کسان جامعه در داد و ستد است. این امر، به گونه طبیعی گاه به ستیزها، درگیری ها و اختلاف هایی می انجامد که باید از سوی شخص و یا مقامی صالح، از میان برداشته شود. برای ازمیان برداشتن آنچه انسان ها در آن کشمکش و ستیز دارند، چه ادعا و خواهانی مالی باشد، یا حدّی از حدود الهی ، نمی توان بدون وجه و دلیل حکم کرد. برای شناختن حق صاحب حق، در ستیزها و کشمکش ها، چند راه، بیش تر پیش روی نیست و قاضی یا هر شخص دیگر می تواند با در پیش گرفتن یکی از این راه ها، حقیقت قضیّه را دریابد:
← طبیعت و گوهر اشخاص
حکم و داوری بر اساس قرینه ها و نشانه ها، از گزاره هایی است که از گذشته های دور تا کنون، فقیهان، کم و بیش به آن پرداخته اند، اما گشودن فصلی جداگانه در کتابهای پیشین، کم تر یافت می شود. البته محققان معاصر در پاره ای از نگاشته های خود به این موضع به گونه مستقل پرداخته و در این باره، رساله هایی نیز نگاشته اند. با بررسی منابع یاد شده بدین نتیجه خواهیم رسید که بیش تر فقیهان حکم و داوری بر اساس قرینه را تمام ندانسته و قرینه ها را در اثبات حکم، ناکارامد دانسته اند.
معنای لغوی قرینه
(قرینه) از ماده قَرَنَ گرفته شده و بر همراهی چیزی با چیز دیگر دلالت دارد. (اقتران) به معنای نزدیک یکدیگر بودن، از همین خانواده است. در لغت عرب، زوجه را (قرین) می گویند، و به دوست نیز (قرین) گفته می شود؛ زیرا همراه انسان است و جمع آن (قُرَناء) است. بنابراین، واژگانی همچون قَرَنَ، لازَمَ، صاحََبَ و ضَمَّ، معنای نزدیک به هم دارند. و کلمه (قَرْن) نیز از همین معنی گرفته شده است؛ زیرا مردمان یک عصر، هم روزگار و نزدیک به یکدیگرند.
معنای اصطلاحی قرینه
...