[ویکی فقه] حکم غفلت (قرآن). غفلت از یاد خدا و آیات الهی مایه گمراهی انسان است.
غفلت در لغت به معنای عدم توجّه و تذکر است؛ بقول راغب: آن سهوی است که از کمی حفظ و کمی توجّه عارض شود؛ از آیه ۱۰۲ سوره نساء «ود الذین کفروا لو تغفلون عن اسلحتکم و امتعتکم...؛ کفار دوست دارند که ای کاش از اسلحه و متاع های خویش غفلت می کردید.» بر می آید که غفلت آنست که چیزی حاضر باشد ولی انسان به آن توجه نکند و آنرا فراموش کند. غفلت ضدّ یقظه است یقظه یعنی بیداری و توجّه امام علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه خطبه ۱۵۱ فرموده: «وَ اسْتَیقِظْ مِنْ غَفْلَتِکَ؛ از غفلتت بیدار شو.» در مجمع البحرین ذیل آیه ۷۴ سوره بقره فرموده: «الْغَفْلَةُ السَّهْوُ عَنِ الشَّی ءِ» و آن رفتن از ذهن است بعد از توجّه. بنابراین غفلت چنانکه گفته شد عدم توجّه به چیز موجود است.
انواع غفلت
بر اساس آیات قرآن مجید غفلت گاهی عذر مقبول است و گاهی مذموم است و عذر نیست؛ در صورتی است که علت غفلت عدم اتمام حجّت باشد؛ روشن است که غفلت در اینجا عذر مقبول است، مثل «ذلک ان لم یکن ربک مهلک القری بظلم و اهلها غافلون» یعنی انذار و ارسال رسل برای آن بود که خدا قریه ها را روی ظلمی که در حال غفلت می کنند هلاک نمی کند. عبارت اخرای این آیه «و ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا» است و ایضا آیه «نحن نقص علیک احسن القصص بما اوحینا الیک هذا القرآن و ان کنت من قبله لمن الغافلین» است که خطاب به حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلّم) است و مراد از آن عدم توجّه است نه ذمّ. ولی در صورتی که علّت غفلت عدم دقت خود شخص باشد؛ که غالبا هم همینطور است؛ در آنصورت مذموم است و عذر نیست مثل «اولئک کالانعام بل هم اضل اولئک هم الغافلون» و «یا ویلنا قد کنا فی غفلة من هذا» در بیشتر آیات که غفلت درباره مردم بکار رفته مراد از آن غفلت غیر معذور و در مقام ذمّ است.
غفلت از یاد خدا
حرمت غفلت از یاد خدا:• «...ولا تکن من الغـفلین؛ و پروردگارت را در دل خویش به حال زاری و ترس و به گفتاری آرام نه بلند، در صبحگاهان و شامگاهان یاد کن و از غافلان مباش.» برخی با استناد به آیه مزبور احتمال تحریم غفلت (از یاد خدا) را در برخی اوقات داده اند. • «لتنذر قومـا ما انذر ءاباؤهم فهم غـفلون؛ تا بیم دهی قومی را که پدرانشان (از زمان عیسی یا ابراهیم) بیم داده نشده اند، از این رو (از حقایق دینی) غافل اند.»
غفلت از آیات خدا
...
غفلت در لغت به معنای عدم توجّه و تذکر است؛ بقول راغب: آن سهوی است که از کمی حفظ و کمی توجّه عارض شود؛ از آیه ۱۰۲ سوره نساء «ود الذین کفروا لو تغفلون عن اسلحتکم و امتعتکم...؛ کفار دوست دارند که ای کاش از اسلحه و متاع های خویش غفلت می کردید.» بر می آید که غفلت آنست که چیزی حاضر باشد ولی انسان به آن توجه نکند و آنرا فراموش کند. غفلت ضدّ یقظه است یقظه یعنی بیداری و توجّه امام علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه خطبه ۱۵۱ فرموده: «وَ اسْتَیقِظْ مِنْ غَفْلَتِکَ؛ از غفلتت بیدار شو.» در مجمع البحرین ذیل آیه ۷۴ سوره بقره فرموده: «الْغَفْلَةُ السَّهْوُ عَنِ الشَّی ءِ» و آن رفتن از ذهن است بعد از توجّه. بنابراین غفلت چنانکه گفته شد عدم توجّه به چیز موجود است.
انواع غفلت
بر اساس آیات قرآن مجید غفلت گاهی عذر مقبول است و گاهی مذموم است و عذر نیست؛ در صورتی است که علت غفلت عدم اتمام حجّت باشد؛ روشن است که غفلت در اینجا عذر مقبول است، مثل «ذلک ان لم یکن ربک مهلک القری بظلم و اهلها غافلون» یعنی انذار و ارسال رسل برای آن بود که خدا قریه ها را روی ظلمی که در حال غفلت می کنند هلاک نمی کند. عبارت اخرای این آیه «و ما کنا معذبین حتی نبعث رسولا» است و ایضا آیه «نحن نقص علیک احسن القصص بما اوحینا الیک هذا القرآن و ان کنت من قبله لمن الغافلین» است که خطاب به حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلّم) است و مراد از آن عدم توجّه است نه ذمّ. ولی در صورتی که علّت غفلت عدم دقت خود شخص باشد؛ که غالبا هم همینطور است؛ در آنصورت مذموم است و عذر نیست مثل «اولئک کالانعام بل هم اضل اولئک هم الغافلون» و «یا ویلنا قد کنا فی غفلة من هذا» در بیشتر آیات که غفلت درباره مردم بکار رفته مراد از آن غفلت غیر معذور و در مقام ذمّ است.
غفلت از یاد خدا
حرمت غفلت از یاد خدا:• «...ولا تکن من الغـفلین؛ و پروردگارت را در دل خویش به حال زاری و ترس و به گفتاری آرام نه بلند، در صبحگاهان و شامگاهان یاد کن و از غافلان مباش.» برخی با استناد به آیه مزبور احتمال تحریم غفلت (از یاد خدا) را در برخی اوقات داده اند. • «لتنذر قومـا ما انذر ءاباؤهم فهم غـفلون؛ تا بیم دهی قومی را که پدرانشان (از زمان عیسی یا ابراهیم) بیم داده نشده اند، از این رو (از حقایق دینی) غافل اند.»
غفلت از آیات خدا
...
wikifeqh: حکم_غفلت_(قرآن)