حکم عقاید دینی

[ویکی فقه] حکم عقاید دینی (قرآن). هرگونه عقیده ای حتی عقاید دینی باید بر اساس دلیل باشد.
لزوم داشتن برهان بر اعتقادات دینی:• «وقالوا لن یدخل الجنة الا من کان هودا او نصـری تلک امانیهم قل هاتوا برهـنکم ان کنتم صـدقین؛ و گفتند: هرگز به بهشت درنمی آید جز کسی که یهودی یا نصرانی باشد. این خیال های خام آنهاست، بگو: اگر راستگویید دلیل و برهان تان را بیاورید.»
تفسیر آیه
قرآن در آیه فوق به یکی دیگر از ادعاهای پوچ و نابجای گروهی از یهودیان و مسیحیان اشاره کرده و سپس پاسخ دندانشکن به آنها می گوید: آنها گفتند: هیچ کس جز یهود و نصاری داخل بهشت نخواهد شد (وَ قالُوا لَنْ یدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ کانَ هُوداً أَوْ نَصاری ). در پاسخ ابتدا می فرماید: این تنها آرزویی است که دارند (و هرگز به این آرزو نخواهند رسید) (تِلْکَ أَمانِیهُمْ ). بعد روی سخن را به پیامبر رده می گوید: به آنها بگو هر ادعایی دلیلی می خواهد چنانچه در این ادعا صادق هستید دلیل خود را بیاورید (قُلْ هاتُوا بُرْهانَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ صادِقِینَ ). پس از اثبات این واقعیت که آنها هیچ دلیلی بر این مدعی ندارند و ادعای انحصاری بودن بهشت، تنها خواب و خیالی است که در سر می پرورانند، معیار اصلی و اساسی ورود در بهشت را به صورت یک قانون کلی بیان کرده، می گوید: آری کسی که در برابر خداوند تسلیم گردد و نیکوکار باشد پاداش او نزد پروردگارش ثابت است.
تعریف برهان و حجت
برهان یعنی دلیل روشن «یا أَیهَا النَّاسُ قَدْ جاءَکُمْ بُرْهانٌ مِنْ رَبِّکُمْ؛ ای مردم، در حقیقت برای شما برهان و حجتی از پروردگارتان آمده (پیامبر و دین و معجزات او) و برای شما نوری آشکار و روشنگر (قرآن) را فرو فرستادیم.». حجّت نیز بمعنی دلیل است، فرق ما بین برهان و حجّت را باید از مادّه اصلی آندو پیدا کرد، حجّ در اصل بمعنی قصد است و برهان در اصل بمعنی روشنی و بیان می باشد، راغب گوید: برهان مصدر بَرَهَ یبْرَهُ است بمعنی سفید و روشن شد و در مجمع البیان آمده: «بَرْهَنَ قَوْلَهُ» یعنی سخن خود را بیان کرد، علی هذا دلیل را بواسطه روشن بودن، برهان و بواسطه ی دلالت بر مقصود، حجّت می گویند. راغب تصریح می کند که: برهان محکم ترین دلیل هاست.