حوزه علمیه هند

[ویکی فقه] حوزه علمیه هند از حوزه های قدیمی شیعیان می باشد؛ دانشمندانی چون میرمحمدمؤمن استرآبادی و طاهر دکنی و میرحامد حسین هندی از تربیت شدگان این حوزه است. شهر لکنهو یگانه مرکز و کانون فعلی شیعه اثنی عشری در هند و منبع علمای هند از قدیم و جدید می باشد.
سرزمین هند یکی از قدیمی ترین کشورهای جهان است. نخستین گامهای نفوذ و گسترش اسلام به این سرزمین در زمان خلیفه دوم و سپس در زمان خلافت امام علی بن ابی طالب (علیه السّلام) روی داد و در آن زمان بود که مردم «سند» با دین مبین اسلام آشنا شدند. در زمان امویان قسمتی از هند به کشور پهناور اسلامی پیوست. محمود غزنوی در سال ۳۹۲ هجری، شهر «غزنه» را فتح کرد و قسمت بزرگی از هند را به قلمرو حکومت خویش افزود. سپس «غوریان» به آنجا دست یافتند. تا اینکه «قطب الدین ایبک» سال ۵۸۹ هجری دهلی را فتح کرد و خود به استقلال تشکیل حکومت داد. از آن تاریخ حکومتهای مسلمان، یکی پس از دیگری زمام امور را به دست گرفته، همگی «دهلی» را پایتخت خویش قرار دادند.روابط اعراب مسلمان با هندی ها، موجب آشنایی و گسترش تشیع در هند شد. اولین حرکت شیعی در قالب عشق و علاقه به اهل بیت (علیهم السّلام) در هند از طرف برخی از اشراف و حکام «غور» روی داد. «شنسب» در زمان امیرالمؤمنین (علیه السّلام) اسلام آورد و عهدی از امام گرفت که بعدها از نسل او سلسله «شنسبانیه» پدید آمد.
رسول جعفریان، جغرافیای تاریخی و انسانی شیعه در جهان اسلام، ص۹ - ۱۰.
در چند شهر کشور هند حوزه های علمیه برقرار است:
← حوزه های شهر لکنهو
در شهرهای دیگر چون «آمروهه»، «پتنه»، «فیض آباد»، «میرت» و «نوکانوان» هم مدارس عربی وجود دارند که در پتنه دو مدرسه و در دیگر شهرها تنها یک مدرسه اسلامی است. این مدارس در نشر فرهنگ و تمدن اسلامی نقش بسزایی دارند. از جمله مسایل مورد توجه در هند ارج نهادن به فلاسفه اسلامی چون حکیم متاله صدرالدین شیرازی است. در ۲۳ آبان ۱۳۴۰ ش. شهر کلکته شاهد برگزاری مراسم جشن چهارصدمین سال تولد این حکیم فرزانه بود. آشنایی با فلسفه اسلامی برای نشر و گسترش اسلام در جهان و مقابله با تهاجمات فرهنگی که از داخل و خارج کشور اعمال می شود، امری ضروری است.«در عرض سه قرن اخیر کتب ملاصدرا همواره در تمام مدارس اسلامی تدریس می شده و حتی کتاب «اسفار» تا حدود ده سال پیش، کتاب درسی طلاب دوره عالیه علوم معقول بوده است و فقط پس از استقلال هند، چون آموختن زبان انگلیسی و هندی هر دو حتی در مدارسی که زبان عربی و فارسی متداول بوده، اجباری شد. بدین سبب سطح معلومات شاگردان در رشته عربی و فارسی تنزل کرد و بعضی از مدرسان نیز این بلاد را ترک گفتند. تدریس «اسفار» متروک شد و اکنون فقط کتاب «شرح هدایةالحکمه» ملاصدرا تدریس می شود.در مدارس لکنهو، شاگردان بسیاری از بلاد مختلف هند حتی کشمیر و نیز برخی ممالک آفریقایی، خصوصاً سنگال و زنگبار، به تحصیل اشتغال دارند. بعضی از فارغ التحصیلان نیز پس از اتمام این دوره برای تکمیل معلومات به «مدرسةالواعظین» که توسط سید محمد زکی و سید ابن الحسن اداره می شود وارد می شوند و در آنجا به فن خطابه و تبلیغ می پردازند.
سید حسن نصر، معارف اسلامی در جهان معاصر، ص۱۲۶ـ۱۲۸.
...