دهلی

دهلی ( /ˈdɛli/ ، تلفظ هندوستانی: Dilli ) ، دومین کلانشهر پرجمعیت هند است و دهلی نو، پایتخت هند، نیز بخشی از این کلانشهر است. دهلی طبق سرشماری سال ۲۰۰۱ با جمعیتی برابر ۱۳٬۷۸۲٬۹۷۶ نفر جمعیت مرکزی[ ۱] و بیش از ۲۲ میلیون نفر در کلان شهر دهلی بزرگ ترین شهر هند است و با قدمتی افزون بر ۵۰۰۰ سال به همراه دمشق، بنارس و شوش از قدیمی ترین شهرهای جهان محسوب می شود. این شهر تاکنون ۱۱ بار ویران گشته و از نو ساخته شده است. [ ۲] دهلی آمیخته ای است از جامعه سنتی و مدرن و نمودی است از اجتماع مذاهب، قومیت ها و فرهنگ های مختلف.
شهر دهلی در ناحیه مرکزی نیمه شمالی هند و در ساحل غربی رود یامونا ( جمنا ) واقع شده و دارای ۲۳۹ متر ارتفاع از سطح دریا است. وسعت ناحیه پایتختی ملی دهلی برابر ۱۴۸۳ کیلومتر مربع است که ۷۰۰ کیلومتر آن ناحیه شهری و ۷۴۳ کیلومتر مربع ناحیه روستایی است[ ۳] و از بزرگ ترین کلانشهرهای جهان محسوب می شود. ناحیه پایتختی ملی دهلی یا ایالت دهلی که دهلی نو مرکز آن است، از طرف شرق به ایالت اوتارپرادش و از طرف شمال، غرب و جنوب به ایالت هاریانا محدود می شود؛ و تماماً بر روی جلگه رود گنگ واقع است. [ ۳]
دهلی در مقایسه با سایر مناطق هندوستان، به داشتن هوای نه چندان مطلوب مشهور است. از طرفی گرما و خشکی بیابان های راجستان را دارد و از طرفی سرمای هیمالیا. بین آوریل تا اکتبر هوا گرم و سوزان است معمولاً بالای ۴۰ درجه سانتی گراد. در فصل باران های موسمی به ویژه در ماه های ژوئیه و اوت باران ها سیل آسا هستند و در زمستان مخصوصاً در دسامبر و ژانویه دما تا نزدیکی صفر پایین می آید. [ ۲]
به طور کلی دهلی دارای سه فصل آب و هوایی است:
• فصل باران های موسمی یا مانسون از اول ماه جون به مدت چهار تا پنج ماه.
• فصل سرما از اول ماه نوامبر به مدت چهار ماه و فصل گرما از اواسط ماه مارس به مدت سه ماه.
• آب و هوای دهلی در بهار گرم و مرطوب است و باید از کولر گازی استفاده کرد. در طول زمستان نیز حداقل برای سه ماه نیاز به استفاده از بخاری احساس می شود.
از سال ۱۷۷۲ تا ۱۹۱۱ شهر کلکته پایتخت هندوستان بود ولی به دلیل مرکزیت دهلی، جرج پنجم بریتانیا، که در دههٔ ۱۹۰۰ پادشاه هند به شمار می آمد پایتخت را از کلکته به دهلی نو منتقل کرد.
این شهر دارای پنج هزار سال قدمت است و آثار دوران تمدن موهنجودارو یا دره رود سند در آن یافت شده است. دهلی اولین پایتخت حکومت مسلمانان از قرن دوازده تا ۱۹ میلادی بوده و طی قرون متمادی، جنگ ها و ویرانی های فراوانی را به خود دیده است که از مهم ترین آن ها حمله تیمور و نادر شاه به این شهر را می توان نام برد. تخت طاووس و الماس معروف دریای نور از غنائم با ارزشی به حساب می آید که از این شهر به ایران منتقل شده است.