حماد بن اسحاق جهضمی

[ویکی فقه] جَهْضَمی ، حَمّاد بن اسحاق ، نیز مشهور به اَزْدی ، کنیه اش ابواسماعیل ، محدّث ، فقیه و قاضی مالکی قرن سوم است.
او در ۱۹۷ یا ۱۹۹ در بصره به دنیا آمد.
نزد احمدبن مُعذَّل (متوفی ح ۲۴۰) فقه آموخت و بعد از مدتی در بغداد عهده دار امر قضا و افتا شد.
حمّاد در استماع حدیث ، شاگرد کسانی چون مُسْلم بن ابراهیم فَراهیدی (متوفی ۲۲۲)، عبداللّه قَعْنبی (متوفی ۲۲۱)، اسماعیل بن اَبی اُوَیس (متوفی ۲۲۶)، ابومُصعَب زُهری (متوفی ۲۳۵) و اسحاق بن محمد فَرْوی (متوفی ۲۲۶) بود.
به نقل وَکیع ، وی احادیث بسیاری از بر کرد.
برخی چون فرزندش ابراهیم ، یحیی بن اَکْثَم تَمیمی ، محمدبن جعفر خَرائطی (متوفی ۳۲۷) و حسین بن اسماعیل مَحاملی (متوفی ۳۳۰) از او حدیث شنیدند. خطیب بغدادی او را ثقه دانسته است .

فعالیت اجتماعی
حمّاد نزد خلفای عباسی از جایگاه خاصی برخوردار بود و نزد ابواحمدبن متوکل ، معروف به موفق (برادر معتز)، از خاصان به شمار می رفت .
وی در منازعه سال ۲۵۱ کوشید میان موالی (که از موفق پشتیبانی می کردند) و ابن طاهر محمدبن عبداللّه (امیربغداد و کاتب قبلی معتز عباسی ) صلح برقرار کند و نامه هایی هم میان ابن طاهر و موفق رد و بدل کرد.
هنگام کناره گیری معتز (حک: ۲۵۲ـ ۲۵۵) از خلافت ، حمّادبن اسحاق از کسانی بود که به خلع او شهادت داد اما در همین سال محمد بن واثق ، ملقب به المهتدی باللّه (حک: ۲۵۵ـ۲۵۶)، حکومت را در دست گرفت و حمّاد را به سبب مکاتبه ای که در سفر مکه با موفق کرده بود، مجازات کرد.
به فرمان وی ، حمّاد را به نشانه تحقیر سوار استر کردند و در سامرا (مرکز خلافت ) چرخاندند و سپس او را به اهواز تبعید کردند.

درگذشت
حمّاد در ۲۶۷ یا ۲۶۹ یا ۲۷۰ در شوش درگذشت .

آثار
...