حسگر

سنسور یا حسگر ( زبان انگلیسی: Sensor ) ابزاری است که به یک محرک فیزیکی خاص واکنش نشان می دهد و یک سیگنال الکتریکی قابل اندازه گیری تولید می کند. سنسورها می توانند مکانیکی، الکتریکی، مغناطیسی یا نوری باشند. [ ۱]
سنسور گونه ای مبدل است. بعضی از حس گرها به تنهایی قابل استفاده اند و برای خواندن آن ها نیازی به وسایل جانبی دیگر نیست، مانند دماسنج جیوه ای. دستهٔ دیگر برای استفاده باید با وسایل دیگری همراه باشند مثل ترموکوپل. حس گرها در زندگی روزمره ما به صورت فراوان مورد استفاده قرار می گیرند، مثلاً در خودرو، گوشی همراه، ابزار برقی، و ماشین آلات صنعتی.
پیشرفت های اخیر در زمینه میکرو ابزارها، میکرو ساخت، فرایندهای شیمیایی و پردازش سیگنال دیجیتال ساخت سنسورهایی کم مصرف و کم هزینه با ابعاد میکرو یا نانو را فراهم ساخته است که میکروسنسور نامیده می شوند. [ ۱] میکروسنسورها کاربردهای فراوانی در زمینه پزشکی، هوافضا، تجهیزات نظامی، مخابرات و … پیدا کرده اند.
سنسورها را می توان بسته به نحوه کارکردشان به گروه های مختلفی طبقه بندی کرد. به عبارتی سنسورها می توانند خواص فیزیکی از قبیل تغییر در مقاومت الکتریکی، تغییر در ظرفیت خازن، القای الکتریکی، اثر ترموالکتریک، اثر پیزوالکتریک، اثر فتوالکتریک، اثر هال و … را اندازه بگیرند.
سنسورها همچنین می توانند بر اساس پدیده فیزیکی که اندازه می گیرند نیز طبقه بندی شوند. برای مثال:
• سنسور موقعیت سنسورهایی هستند که اندازه گیری موقعیت را فراهم می کنند، از قبیل: لیمیت سوئیچ ها، سنسورهای مجاورتی، پتانسیومترهای خطی یا دورانی، اینکودر، سونار.
• سنسور سرعت که با محاسبه دقیق موقعیت نسبت به بازه های زمانی مشخص امکان پذیر است. تاکومتر مثالی از سنسور سرعت می باشد.
• سنسور شتاب یا شتاب سنج سنسورهایی هستند که بیشتر برای اندازه گیری ارتعاشات مکانیکی مورد استفاده قرار می گیرند. شتاب سنج ها معمولاً از المان های پیزوالکتریک و کرنش سنج ها استفاده می کنند.
سایر انواع دیگری از سنسورها وجود دارند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• دبی سنج ها: برای اندازه گیری دبی سیالات استفاده می شود.
• سنسورهای التراسونیک یا مافوق صوت: این سنسورها با فرستادن یک موج صوتی با فرکانسی بالاتر از محدوده شنوایی انسان و دریافت بازگشت موج آن و محاسبه زمان رفت و برگشت آن، قادر به اندازه گیری فاصله می باشند.
• سنسورهای دید: این سنسورها معمولاً شامل یک دوربین، یک رایانه پردازش عکس و یک سیستم نورپردازی می باشند و در طول دهه های اخیر یک المان استاندارد دید در اتوماسیون کارخانه ها می باشند.
• سنسورهای دما: این سنسورها برای اندازه گیری دمای محیط یا سیالات استفاده می شوند.
• سنسورهای حرکت: این سنسورها برای ثبت حرکت در محیط اطراف کاربرد دارند و بیشتر در سیستم های دزدگیر یا درهای اتوماتیک استفاده می شوند.
• سنسورهای اندازه گیری رطوبت: این سنسورها برای اندازه گیری رطوبت هوا استفاده می شوند.

حِسْگر (sensor)
وسیله ای که با تبدیل انرژی غیرالکتریکی به انرژی الکتریکی، چیزی را اندازه گیری یا آشکار می سازد. مثلاً یک حسْگر نوری، شدت نور را به وسیلۀ تبدیل آن به انرژی الکتریکی، اندازه گیری یا آشکار می کند.