حسن طوفانیان

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حسن طوفانیان فرزند مهدی در سال ۱۲۹۱ش، در تهران متولد شد. او در سال ۱۳۱۲ به استخدام ارتش در آمد و در دوران سلطنت محمد رضا پهلوی، مهم ترین مشاغل وی چنین بود: فرمانده آموزشگاه خلبانی، رئیس دایره ۲ طرح های استراتژیک اداره سوم ارتش، معاون هوایی اداره سوم ارتش، مدیر عامل سازمان صنایع نظامی، آجودان مخصوص شاه، رئیس اداره خرید و سفارش های خارجی صنایع نظامی و جانشین وزیر جنگ.
او به عنوان مسئول خریدهای نظامی ایران در سال های ۱۳۵۰ و در دوران رونق اقتصاد نفتی، شهرت جهانی یافت و مطبوعات غرب، گزارش های متعددی درباره معاملات تسلیحاتی ایران و کمیسیون های طوفانیان درج کردند؛ از جمله مطبوعات آلمان غربی گزارش دادند که طوفانیان در یک معامله تسلیحاتی با شرکت های این کشور، مبلغ ۳ میلیون مارک، کمیسیون دریافت داشته است.نام ارتشبد حسن طوفانیان به علت نقش وی در معاملات اسلحه ایران، شهرت جهانی یافته بود. وی به سبب طی دوره نظامی در آمریکا و آشنایی زیاد با مستشاران نظامی آمریکایی در ایران، از طریق آنها به محمدرضا معرفی شد و از آن پس، خریدهای گزاف اسلحه ایران را ترتیب می داد؛ اما این تصور، صحیح نیست که وی، نوع سلاح ها، کشور و شرکتِ خریدار را تعیین می کرد؛ چون همه اینها را محمدرضا دیکته می کرد و او تنها مجری بسیار خوبی بود طوفانیان ظاهراً در سمت سرپرستی اداره صنایع نظامی، مامور خریدهای میلیاردی اسلحه بود؛ ولی درصد های سرسام آور دلّالی و پورسانتاژِ خریدهای نظامی، مستقیماً به حساب شاه واریز می شد. هیچ کس جز او، اجازه سرک کشیدن در این تجارت پرسود را نداشت مخابرات نیز به دستور شاه، زیر نظر طوفانیان قرار گرفته بود ارتشبد حسن طوفانیان یکی از چهره های مرموز ارتش در رژیم گذشته بود که عنوان رسمی وی، معاون یا جانشین وزیر جنگ و رئیس سازمان صنایع نظامی بود؛ ولی از هیچ مقامی، حتی رئیس ستاد بزرگ و وزیر جنگ، دستور نمی گرفت و اطاعت نمی کرد. او تمام خریدهای نظامی ایران از خارج بر عهده داشت که ارزش سالانه اش به هزاران میلیون دلار می رسید. هیچ کس از کم و کیف این معاملات و ارقام درشت کمیسیون اطلاع نداشت. این مبالغ را کارخانجات فروشنده اسلحه می پرداختند
آموزش رزمی در ایالات متحده
مدتِ کوتاهی پس از ارتقای طوفانیان به درجه سرهنگی، وی برای گذراندن دوره افسری رزمی به آمریکا اعزام شد. از زمان حضور وی در آنجا و طی یک دوره افسری رزمی در دانشکده فرماندهی و ستاد نیروهای هوایی آن کشور در پایگاه ماکسول ایالت آلاباما، یک تحول شگرف را در زندگی وی شاهدیم. گذراندن این دوره، نقطه عطفی در حیات نظامی و سیاسی طوفانیان است و چنین می نماید که دوره مذکور، سکوی پرتاب او به مسئولیت های بالاتر و مهم تر بود
عضویت در کمیته نظامی پیمان بغداد
در اواخر ۱۳۳۳ دو کشور انگلیس و آمریکا برای ایجاد یک کمربند امنیتی و خط دفاعی در برابر اتحاد جماهیر شوروی ـ که در واقع، بخشی از سیاست محاصره و قرنطینه شوروی بود ـ پیمان بغداد را منعقد کردند. در پنجم اسفند ۱۳۳۳ عهد نامه الحاق ایران به پیمان همکاری متقابل عراق و ترکیه در بغداد امضا شد حضور حسن طوفانیان به عنوان نماینده ثابتِ نظامی ایران در کمیته نظامی پیمان بغداد ـ که بعدها به سنتو تغییر نام یافت ـ دارای اهمیت است. طوفانیان در این باره می گوید: «برای طرح ریزی پیمان بغداد می رفتم بغداد و می آمدم...مرتباً هر وقتی که برای طرح ریزی می رفتم بغداد، جزء طراح ها بودم؛ چون مسئولش بودم.» این، نشان دهنده اعتماد محمدرضا پهلوی به اوست. وی تقریباً از بدو تکوین این پیمان تا انتهای حیات سیاسی – نظامیِ آن، عضو ثابت کمیته نظامی بود. رضایت از عملکرد او در کمیته نظامی بغداد باعث ارتقای وی در مهر ۱۳۳۶ شد که به درجه سرتیپی نایل آمد. در همان سال به سمت عضویت کمیسیون دائمی سازمان دفاع غیرنظامی کشور منصوب شد. طوفانیان از ابتدای دهه چهل به جرگه آجودان های محمدرضا پهلوی پیوست و در سفرهای داخلی و خارجی متعدد، شاه را همراهی می کرد. وی در آبان ۱۳۴۰ به عنوان آجودان شاه برگزیده شد و در ۲۸ فروردین ۱۳۴۵ به درجه سپهبدی نایل آمد و در چهارم آبان ۱۳۴۷ نشان درجه اول همایون به او اهدا شد. در پی آن، وزیر دربار شاهنشاهی، مدال تاجگذاری به وی داد و در یازدهم دی ۱۳۴۸ نشان درجه یک خدمت به او داده شد. طوفانیان در زمان سپهبدی، مسئولیت ریاست اداره چهارم ستاد بزرگ ارتشتاران را بر عهده داشت. او در پاییز همین سال به عالی ترین رتبه نظامی در ارتش پهلوی که همانا ارتشبدی بود، دست یافت و در ۳۹ شهریور ۱۳۵۲ نشان درجه یک یاس به او داده شد
محرم اسرار نظامی شاه یا آمریکا
...

پیشنهاد کاربران

ارتشبد حسن طوفانیان ( ۲۹ تیر ۱۲۹۲ تهران – ۶ شهریور ۱۳۷۷ واشینگتن دی. سی ) خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ، خلبان آزمایشی، استاد خلبان، استاد دانشکده افسری، مسئول خریدهای خارجی ، طراح پیمان بغداد، رئیس سازمان صنایع دفاع در دوران پهلوی بود.
...
[مشاهده متن کامل]

حسن طوفانیان فرزند میرزا مهدی خان خیاط و آمنه حاج شیخ علی عرب، در ۱۲۹۲ خورشیدی در تهران متولد شد. پس از انجام تحصیلات مقدماتی در مدرسه ترقی و متوسطه، در مهرماه ۱۳۱۳ ه‍. ش وارد دانشکده افسری شد و دورهٔ دو ساله آن را در مهرماه ۱۳۱۵ طی نمود و موفق به اخذ درجهٔ نایب دومی شد. وی ضمن تحصیل در دانشکدهٔ افسری، مدرسه ی نظامی دیده بانی را نیز طی کرده، دانشنامه گرفت و خلبان نظامی شد.
طوفانیان در مهرماه ۱۳۱۷ به درجهٔ ستوان یکمی و در ۱۳۲۱ به درجه ی سروانی و در ۱۳۲۵ به درجه سرگردی و در ۱۳۲۸ به درجهٔ سرهنگ دومی و سرانجام در۱۳۳۰ به درجهٔ سرهنگی نائل آمد و در همین مدت نشان های درجه سوم و درجه دوم سپه و درجه سوم دانش نظام را گرفت. وی از سال ۱۳۳۰ برای طی دورهٔ فرماندهی و ستاد ( دافوس ) به آمریکا اعزام شد و دورهٔ افسری رزمی را طی نمود و پس از بازگشت از آمریکا، به فرماندهی آموزشگاه خلبانی منصوب گردید و ضمناً به استادی دانشگاه جنگ برگزیده شد و اصول تاکتیک واحد هوایی را تدریس می کرد. در فوریه ۱۹۵۵ میلادی عراق و ترکیه در بغداد پیمانی امنیتی و دفاعی امضا کردند. چند ماه بعد ایران، پاکستان و بریتانیا هم به آن پیوستند. در این پیمان مقرر شد کمیته های مختلفی، از جمله کمیته نظامی تشکیل شود. نمایندگان نظامی ایران در کمیته ی نظامی بغداد عبارت بودند از: سرلشکر عبدالحسین حجازی، سرلشکر علی اشرف مظهری، سرهنگ منصور افخمی، سرهنگ نصرت الله اربابی، سرهنگ علی زند، سرهنگ حسن طوفانیان و سرهنگ فریدون جم.
حضور حسن طوفانیان به عنوان عضو ثابت کمیتهٔ نظامی بغداد که بعد از خروج عراق به علت کودتای عبدالکریم قاسم، به پیمان سنتو نامیده شد حائز اهمیت و امعان نظر است.
حسن طوفانیان در مهرماه ۱۳۳۶ به درجهٔ سرتیپی نائل آمد و عضویت کمیسیون دائمی سازمان دفاع نظامی را عهده دار شد. در سال ۱۳۴۰ به عنوان آجودان شاه برگزیده شده و در مهرماه ۱۳۴۱ به درجه ی سرلشکری دست یافت و در فروردین ۱۳۴۵ به درجه ی سپهبدی نائل شد و چندی بعد ریاست اداره ی چهارم ستاد بزرگ به او محول شد. سرانجام در آبان ماه ۱۳۵۲ به درجهٔ ارتشبدی نائل آمد. محل سازمانی این درجه، جانشینی وزیر جنگ و شغل اصلی وی ریاست اداره کل صنایع نظامی بود. ارتشبد حسن طوفانیان از سال ۱۳۴۲ مسئول خرید اقلام دفاعی ایران شد و تا پایان رژیم پهلوی عهده دار این سمت خطیر و پول ساز بود و بدون تردید طوفانیان از طریق مستشاران آمریکایی به شاه معرفی شد و لیاقت خود را نیز در کمیته ی نظامی سنتو به منصهٔ ظهور رسانید. حسن اعتماد محمدرضا پهلوی به وی موجب گردید محرم اسرار نظامی شود و نقش مهمی در معاملات اسلحه ی ایران بازی کند و سرانجام به شهرت جهانی برسد.

حسن طوفانیان
منابع• https://fa.wikipedia.org/wiki/حسن_طوفانیان

بپرس