حسان در ادبیات فارسی

[ویکی فقه] حسّان در ادبیات فارسی ، یکی از نمادهای تبحر در شاعری ، فصاحت و بلاغت است.
بیشتر شاعرانِ فارسی زبان، از رودکی تا ایرج میرزا و بهار ، به نوعی خود را در شعرگویی با حسّان مقایسه کرده و خود را از او نیز بر تر شمرده اند.
علت شهرت
بسیاری از ابیاتی که در آن از حسّان نامی آمده است به این اشاره دارد که احسان پیامبر صلی اللّه علیه وآله باعث شهرت حسّان شده است. بعضی از اشعاری که در آن شاعران خود را به حسّان تشبیه می کنند، قصایدی اند در مدح رسولِ خدا و امامان شیعه علیهم السلام و برخی دیگر قصایدی مدحی اند که در آن ها شاعر گفته که احسانِ ممدوح از وی حسّان دیگری ساخته است. در بسیاری از ابیات نام حسّان را با سحبان وائل، که در نثر ممتاز و برجسته است، همراه کرده اند. در اخوانیات و مدایحی که ممدوح، اهل شعر و فضل است، وی را در شاعری به حسّان تشبیه نموده اند. در شعر فارسی، خاقانی شروانی مُلَقب به حسّان العجم است و خود بر آن است که سببِ اعطای این لقب به او، کمال شاعری اوست. محتشم کاشانی نیز، در زمانِ خود، به حسّان العجم معروف بود.
علت لقب گرفتن
به نظر می رسد که انتخاب این لقب برای محتشم بیش تر به سببِ مدحِ پیامبر اکرم و امامان شیعه علیهم السلام، خصوصآ دوازده بند مشهور او درباره واقعه کربلا و شهادت امام حسین علیه السلام ، بوده است نه اینکه بخاطر قدرتِ شاعری او بوده باشد.حاذق هندی و بیدل مازندرانی ، از شاعران قرن سیزدهم، نیز چون بیش تر اشعارشان در مدح پیامبر اکرم و امامان شیعه علیهم السلام بوده است، به ترتیب، به حسّان الهند و حسّان الائمه معروف بوده اند.بعضی از تذکره نویسان در توصیفِ قدرتِ شعرگویی شاعران، یا آن ها را تالی حسّان یا بر تر از وی ذکر کرده اند. عده ای هم برای این که اثبات کنند شعر مذموم و ناپسند نیست، استناد می کنند به این که پیامبر اکرم شعر حسّان را می شنید و او را به شعرگویی تشویق می کرد.