حدیث لوح

[ویکی شیعه] حدیث لوح حضرت فاطمه زهرا(س)، از احادیث منقول از پیامبر اسلام (ص) برای اثبات امامت ائمه دوازده گانه شیعه.
این حدیث با توجه به مقبولیت سند و فراوانی نقل آن در منابع مختلف، جایگاه ویژه ای در اثبات امامت و خلافت ائمه شیعه (ع) دارد. ویژگی این حدیث، ذکر نام همه جانشینان رسول خدا (ص)، از امام اول امام علی (ع) تا امام دوازدهم امام مهدی (ع) است.
مشهورترین نقل این حدیث، از صحابی معروف، جابر بن عبدالله انصاری است. لوحی که حدیث بر روی آن نوشته شده، لوحی است که خداوند به پیامبر اکرم(ص) به عنوان هدیه برای تولد امام حسین(ع) اهدا نموده و پیامبر(ص) برای شاد شدن حضرت زهرا(س) به ایشان بخشید. حدیث لوح در روایات گوناگون و با الفاظی مختلف، به صورت مبسوط یا مختصر نقل شده است.

[ویکی اهل البیت] لوحی که خداوند به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به عنوان هدیه برای تولد امام حسین علیه السلام اهداء نموده و برای شاد شدن دختر گرامی اش به ایشان اعطاء می شود.
روایاتی که در مورد ولایت و امامت اهل بیت علیهم السلام وارد شده علاوه بر اثبات امامت به فضائل آیشان نیز وابستگی دارد. در این حدیث لوح نیز علاوه بر امامت اهل بیت علیهم السلام توضیحاتی نیز از خصوصیات امامان بیان شده که خود نشانگر توجه خداوند به این ویژگی ها است. طبق این حدیث خداوند خودش تعیین کننده وصایت و حجت بر مردم در طول تاریخ بشر بوده است که از پیامبران و جانشینان ایشان شروع شده و به امامت ختم شده و طبق فرموده خدا با این معرفی دین خدا کامل شد و نعمت الهی به نهایت رسید.
حدیث لوح از احادیث جامعی است که در کتب مورد اعتماد شیعه، با وجود راویان و عالمان فرهیخته نقل شده است. مطالب مختلفی نیز در تأیید این روایت وجود دارد که صحت آن را تقویت کرده و بر ارزش آن افزوده است. اکنون به کتب معتبر اصلی شیعه و راویان معتبری که در سند این روایت وجود دارند، اشاره می کنیم.
این روایت را ثقة الاسلام کلینی در کتاب مشهور الکافی از طریق راویان مورد اعتماد به این صورت بیان نموده: مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی وَ مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِاللَّهِ عَنْ عَبْدِاللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ ظَرِیفٍ وَ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِی حَمَّادٍ عَنْ بَکْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ عَبْدِالرَّحْمَنِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ علیه االسلام قَال.
برای توضیح این سند که در واقع از سه سند تشکیل یافته است، آنها را از هم جدا می کنیم و تعیین می کنیم که هر سه سند صحیح و مورد اعتماد است. بنابراین این حدیث فقط در کتاب شریف الکافی دارای سه سند است که عبارتند از:
علاوه بر کلینی در کتاب الکافی عالمان دیگری نیز این روایت را معتبر دانسته و آن را در کتاب خودشان با همان اسناد و یا اسناد دیگر نقل کرده اند. نعمانی در کتاب غیبت و شیخ صدوق در عیون اخبارالرضا علیه السلام و کمال الدین و شیخ مفید نیز در کتاب اختصاص و شیخ طوسی نیز در کتاب الغیبه و همچنین در کتابهای دیگری چون احتجاج و ارشاد القلوب و تأویل الآیات و تقریب المعارف و فضائل فضل بن شاذان و مناقب ابن شهر آشوب و کشف الغمه والفصول المختاره والصراط المستقیم والارشاد شیخ مفید... به این روایت به طور کلی یا جزئی، با ذکر سند یا اسناد و یا بدون آن نیز نقل کرده اند.
شأن نزول این حدیث را جابر بن عبدالله انصاری نقل می کند که آن نیز از عظمت و فضیلت اهل بیت علیهم السلام نزد خداوند حکایت می کند. جابر بن عبدالله انصاری می گوید: وقتی امام حسین علیه السلام به دنیا آمد، برای تبریک و گفتن تهنیت و شادباش خدمت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها رسیدم دیدم که در دست ایشان لوحی سبز، مانند زمرد است که نوشته هائی نورانی مانند نور خورشید در آن بود. گفتم: پدر و مادر به فدایتان، این لوح چیست؟ فرمودند: این لوحی است که خدا آن را به رسولش صلی الله علیه و آله بخشیده است. اسم پدرم، شوهرم، دو پسرم و اسم اوصیای از فرزندانم در آن نوشته شده است و پدرم آن را به عنوان چشم روشنی به من عطا فرموده است. سپس آن حضرت لوح را به جابر داد تا آن را بخواند. جابر نیز بعد از خواندن نسخه ای از روی آن نوشت و نزد خود نگهداری کرد. قدسی بودن حدیث و کلام الله بودن آن در ابتدای آن جلوه کرده است. حدیث این گونه آغاز می شود: این نامه از جانب خداوند عزیز حکیم است، برای محمد، پیامبر او و نور و سفیر و دربان (واسطه میان خالق و مخلوق) و دلیل او که روح الامین (جبرئیل) از نزد پروردگار جهان بر او نازل شود.