[ویکی فقه] آخرین حدّ مجاز تخصیص یک عام را حد تخصیص گویند.
حد تخصیص، به معنای آخرین حد تخصیص زدن یک عام است که در نزد عرف و اهل زبان مجاز و مورد پسند می باشد؛ به بیان دیگر، حد تخصیص به معنای بیشترین تعداد از افراد خاص است که در یک تخصیص می توان از تحت شمول حکم عام خارج نمود، به گونه ای که خروج بیش از آن، نزد عرف و اهل زبان غلط و ناپسند بوده و به استهجان تخصیص منجر می گردد.
اختلاف علما
درباره حد تخصیص، میان علما اختلاف وجود دارد:۱. بعضی هم چون مرحوم «سید مرتضی»، «شیخ طوسی» و «ابن زهره» معتقدند عام را تا زمانی که حتی یک فرد تحت آن باقی بماند، می توان تخصیص زد؛۲. بعضی، باقی ماندن سه فرد و برخی دو فرد را در تحت عام آخرین حد تخصیص دانسته اند؛۳. بسیاری معتقدند تا اندزه ای می توان عام را تخصیص زد که تعداد افراد باقی مانده در تحت آن، نزدیک به تعداد کل افراد عام باشد.
حد تخصیص، به معنای آخرین حد تخصیص زدن یک عام است که در نزد عرف و اهل زبان مجاز و مورد پسند می باشد؛ به بیان دیگر، حد تخصیص به معنای بیشترین تعداد از افراد خاص است که در یک تخصیص می توان از تحت شمول حکم عام خارج نمود، به گونه ای که خروج بیش از آن، نزد عرف و اهل زبان غلط و ناپسند بوده و به استهجان تخصیص منجر می گردد.
اختلاف علما
درباره حد تخصیص، میان علما اختلاف وجود دارد:۱. بعضی هم چون مرحوم «سید مرتضی»، «شیخ طوسی» و «ابن زهره» معتقدند عام را تا زمانی که حتی یک فرد تحت آن باقی بماند، می توان تخصیص زد؛۲. بعضی، باقی ماندن سه فرد و برخی دو فرد را در تحت عام آخرین حد تخصیص دانسته اند؛۳. بسیاری معتقدند تا اندزه ای می توان عام را تخصیص زد که تعداد افراد باقی مانده در تحت آن، نزدیک به تعداد کل افراد عام باشد.
wikifeqh: منتهای_تخصیص