[ویکی فقه] به صحت استناد و احتجاج به اجماع منقول به خبر واحد یا خبر متواتر، حجیت اجماع منقول گفته می شود.
حجیت اجماع منقول، به معنای صحت تمسک و احتجاج به آن، از سوی شارع نسبت به مکلف و به عکس است که لازمه آن منجزیت - در صورت اصابت به واقع - و معذریت - در صورت عدم اصابت به واقع - می باشد.
حجت بودن اجماع منقول
اجماع منقول ، اگر نقل آن به حد تواتر برسد، در حکم اجماع محصل بوده و حجت است، اما اگر نقل آن به اندازه خبر واحد باشد، درباره حجیت آن میان اصولی ها اختلاف است و هر یک از آنان، به حسب مبانی خود نظر متفاوتی ارائه نموده اند؛ کسانی که خبر واحد را حجت نمی دانند، اجماع منقول به خبر واحد را نیز حجت نمی دانند و کسانی که خبر واحد را حجت می دانند، در مورد اجماع منقول اختلاف دارند.
بیان اختلاف نظرات در حجت بودن اجماع منقول به خبر واحد
برخی میان خبر واحد حدیثی و اجماع منقول به خبر واحد، فرق نگذاشته و گفته اند:چون هر دو، خبر واحدی است که از رأی امام( ع ) حکایت می نماید، بنابراین هر دو معتبر و حجت هستند. برخی دیگر همانند "مرحوم نایینی" به تفصیل معتقد شده و گفته اند:اجماع منقول به خبر واحد باید به صورت اخبار از طریق حس باشد و طبق این مبنا، نقل، گاهی به صورت نقل سبب است؛ یعنی دیدگاه ها و فتواهای علما که سبب کشف از رأی معصوم ـ علیه السلام ـ است نقل می شود. و گاهی به صورت نقل مسبب می باشد؛ یعنی خود رأی معصوم ـ علیه السلام ـ به طور مستقیم نقل می شود. در صورتی که اجماع منقول به خبر واحد به صورت نقل سبب باشد، چون اخبار از حس است، تحت عموم ادله حجیت خبر واحد می گنجد و حجت می شود؛ اما اگر به صورت نقل مسبب باشد، چون اخبار از حدس است، از طریق حجیت خبر واحد، حجت نمی گردد، مگر طبق نظر کسانی که به حجیت اجماع حدسی معتقد هستند، در صورتی که حدس قریب به حس باشد.
نظر شیخ انصاری در اجماع منقول
...
حجیت اجماع منقول، به معنای صحت تمسک و احتجاج به آن، از سوی شارع نسبت به مکلف و به عکس است که لازمه آن منجزیت - در صورت اصابت به واقع - و معذریت - در صورت عدم اصابت به واقع - می باشد.
حجت بودن اجماع منقول
اجماع منقول ، اگر نقل آن به حد تواتر برسد، در حکم اجماع محصل بوده و حجت است، اما اگر نقل آن به اندازه خبر واحد باشد، درباره حجیت آن میان اصولی ها اختلاف است و هر یک از آنان، به حسب مبانی خود نظر متفاوتی ارائه نموده اند؛ کسانی که خبر واحد را حجت نمی دانند، اجماع منقول به خبر واحد را نیز حجت نمی دانند و کسانی که خبر واحد را حجت می دانند، در مورد اجماع منقول اختلاف دارند.
بیان اختلاف نظرات در حجت بودن اجماع منقول به خبر واحد
برخی میان خبر واحد حدیثی و اجماع منقول به خبر واحد، فرق نگذاشته و گفته اند:چون هر دو، خبر واحدی است که از رأی امام( ع ) حکایت می نماید، بنابراین هر دو معتبر و حجت هستند. برخی دیگر همانند "مرحوم نایینی" به تفصیل معتقد شده و گفته اند:اجماع منقول به خبر واحد باید به صورت اخبار از طریق حس باشد و طبق این مبنا، نقل، گاهی به صورت نقل سبب است؛ یعنی دیدگاه ها و فتواهای علما که سبب کشف از رأی معصوم ـ علیه السلام ـ است نقل می شود. و گاهی به صورت نقل مسبب می باشد؛ یعنی خود رأی معصوم ـ علیه السلام ـ به طور مستقیم نقل می شود. در صورتی که اجماع منقول به خبر واحد به صورت نقل سبب باشد، چون اخبار از حس است، تحت عموم ادله حجیت خبر واحد می گنجد و حجت می شود؛ اما اگر به صورت نقل مسبب باشد، چون اخبار از حدس است، از طریق حجیت خبر واحد، حجت نمی گردد، مگر طبق نظر کسانی که به حجیت اجماع حدسی معتقد هستند، در صورتی که حدس قریب به حس باشد.
نظر شیخ انصاری در اجماع منقول
...
wikifeqh: حجیت_اجماع_منقول