حجاج بن یوسف

دانشنامه عمومی

ابومحمد حَجّاج بن یوسف بن حَکَم بن ابی عقیل ثَقَفی ( طائف ۶۶۱ – واسط ۷۱۴ ( ۴۰–۹۵ هجری ) ) , که به اختصار به حجاج بن یوسف شناخته می شود[ ۱] یکی از مشهورترین حاکمانی بود که به خلافت اموی خدمت می کرد. او خدمتش را با خدمتگزاری به خلیفه عبدالملک ( حک.   ۶۸۵–۷۰۵ ) آغاز کرد، و پس از چندی به ریاست شرطه های خلیفه، حاکم حجاز ( عربستان غربی ) در ۶۹۲–۶۹۴ و نماینده تام الاختیار خلیفه بر سراسر عراق و نواحی شرقی خلافت در ۶۹۴ برگزیده شد. حجاج جایگاه خود را در زمان جانشین و پسر عبدالملک یعنی ولید یکم ( حک.   ۷۰۵–۷۱۵ ) حفظ کرد و تا هنگام مرگش در سال ۷۱۴ توانست نقشی مهم و اثرگذار بر تصمیم گیری های خلیفه داشته باشد.
حجاج به عنوان حاکم عراق و شرق دست به اصلاحاتی مهم زد. او از شخصیت های مهم در روند شکل گیری قرآن محسوب می شود، هر چند در مورد میزان تغییراتی که او بر قرآن اعمال کرد، میان پژوهش گران اختلاف نظر وجود دارد. [ ۲] او شروع به ضرب کردن درهم نقره با شمایل و طراحی تماماً مذهبی و اسلامی به جای سکه های سنتی رایج پیش از اسلامی ساسانی نمود، زبان دیوان ( دیوانسالاری ) در عراق از فارسی به عربی تغییر داد و یک نسخه یکدست از قرآن معرفی کرد. او برای احیای کشاورزی و افزایش درآمد مالیاتی، نوکیشان مسلمان غیر عرب را از پادگان شهرهای کوفه و بصره اخراج و به مناطق روستایی که متعلق به آن بودند بازگرداند و از آنان جزیه گرفت که اسما مخصوص اتباع غیرمسلمان بود و بر پروژه های حفر کانال های گسترده نظارت کرد. حجاج در سال ۷۰۱، با تجدید نیرو از سوریه توانست شورش عبدالرحمن بن أشعث که از اشراف عرب کوفه بود و سربازان عرب، نوکیشان مسلمان و سران مذهبی عراق در شمار یارانش بودند را شکست دهد. در نتیجه، حجاج برای افزایش تسلط و کنترل خود بر منطقه، شهر واسط را پایه گذاری کرد تا نیروهای وفادار سوری اش که پس از آن برای اجرای حکومت خود به آنها تکیه کرد را در آنجا اسکان دهد.
حجاج دولتمردی بسیار توانا و با استعداد ولی ظالم، خشن و بسیار سختگیر بود. او که همواره به دل هم عصران خود ترس می انداخت، تبدیل به شخصیتی عمیقاً بحث برانگیز و موضوع دشمنی زیاد در میان نویسندگان بعدی طرفدار عباسیان شد که آزار و اذیت و اعدام های دسته جمعی را به او نسبت دادند.
حجاج در سال ۶۶۱ میلادی در شهر طائف در حجاز متولد شد. [ ۳] او تعلق داشت به خاندان ابو عقیل، [ ۴] که نام پدربزرگ پدریش بود. [ ۵] این خاندان شاخه ای از بنی اوف از اعضای قبیله بزرگ بنی ثقیف بود. [ ۴] اعضای قبیله ثقیف در خلافت راشیدین به درجات و مقامات بالای نظامی و حکومتی دست یافتند و نقش فرماندهی نظامی و اقتصادی مهمی را در طول فتوحات مسلمانان و پس از آن به خصوص در بین النهرین ایفا نمودند. [ ۶] نفوذ سیاسی این قبیله با ظهور خلافت اموی در سال ۶۶۱ به رشد خود ادامه داد. [ ۴] حجاج از اصل و نسب ویژه و متمایزی برخوردار نبود در واقع خاندان ابوعقیل از نظر مادی ناتوان و به شغل های بنایی و سنگ بری مشغول بودند. مادر او فارعه، با مغیرة بن شعبه ازدواج کرد و طلاق داده شد. مغیره که یکی از اعضای ثقیف بود به وسیله معاویه یکم ( حک.   661–680 ) نخستین خلیفه اموی به عنوان حاکم کوفه منصوب شده بود. [ ۳]
عکس حجاج بن یوسفعکس حجاج بن یوسفعکس حجاج بن یوسف
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

پیشنهاد کاربران

بپرس